Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen?

2.1. Milieu

Beleidsdoel Milieukwaliteit

Een schoon, gezond, veilig, hindervrij en circulair Groningen voor alle inwoners waarbij we milieudruk en -hinder proberen te voorkomen dan wel zo veel mogelijk te beperken

Indicatoren
	Realisatiewaarden				Streefwaarden
Omschrijving	2021	2022	2023	2024	2024	2025	2026	2027
Verplichte indicatoren (BBV)
N.v.t.
Eigen indicatoren
Aantal meldingen over geur- en geluidhinder	92	116	299	n.n.b.	max. 150	max. 150	max. 150	max. 150
Naleving bij Brzo-/Sevezo-inrichtingen	62%³⁾voldoet	55% voldoet	53% voldoet	n.n.b.	p.m. ¹⁾	p.m.	p.m.	p.m.
Aantal belaste en hoog belaste woningen door fijnstof en stikstofdioxide	p.m.	p.m.	p.m.	n.n.b.	p.m. ²⁾	p.m.	p.m.	p.m.

Nog te bepalen (dashboard wordt ontwikkeld in 2024).
Nog door te berekenen op basis van het beleidsdoel SLA en streven naar de tussendoelen van de WHO. We hanteren hiervoor ons beleidsdoel, namelijk de IT4-waarde die behoort bij de meest recente WHO-Advieswaarde. Omdat de luchtkaarten van het RIVM achterlopen hebben we op dit moment alleen nog de waarden uit 2020 beschikbaar (2021 is wel beschikbaar maar geeft een vertekend beeld in verband met de harde lockdown in de coronaperiode, om deze reden hebben we 2021 ook niet door laten rekenen). Als we ons beleidsdoel (IT4) hanteren hebben we voor zowel PM10 als PM2,5 geen woningen boven de IT4-waarde. Alleen voor NO2 hebben we 13 woningen die boven de IT4-norm vallen. Wanneer we kijken naar ons langetermijndoelstelling, de meest recente WHO-advieswaarde, hebben we 4.197 woningen die niet voldoen voor PM10, 283.890 woningen die niet voldoen voor PM2,5 en 92.359 woningen die niet voldoen voor NO2.
In 2021 waren minder overtredingen geconstateerd dan voorgaande en nakomende jaren. Dit is, grotendeels, te verklaren door de inspecties tijdens de coronacrisis. Deze inspecties moesten in een kort tijdsbestek worden uitgevoerd, hierdoor is de scope van de inspecties kleiner geworden.

Prioriteiten

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
VTH ENERGIEBESPARING TOEZICHT Provinciale bedrijven zijn sinds 2018/2019 verplicht om elke vier jaar met energierapporten en uitvoeringsplannen aan te geven op welke manier zij gaan voldoen aan BBT (best beschikbare technieken). Het gaat hierbij om maatregelen met een terugverdientijd van vijf jaar of minder.
Door ODG wordt toegezien op uitvoering van deze rapporten en plannen.	oranje	In 2023 hebben we van 46 van de 78 bedrijven die moeten voldoen aan de energiebesparingsplicht een rapportage aangeleverd gekregen. De overige bedrijven worden in het tweede kwartaal van 2024 aangeschreven om de rapportage aan te leveren.
ASBESTSANERING DAKEN Daken van bijvoorbeeld boerenschuren kunnen mooie kansen kunnen bieden voor meervoudig ruimtegebruik en het opwekken van hernieuwbare energie en waarbij er kansen liggen voor het opruimen van de asbestdaken.
Wij zullen bekijken op welke wijze verduurzaming van agrarische daken kan worden gerealiseerd, waarbij ook nadrukkelijk aandacht is voor de daken met asbest. Met LTO Noord zal naar aanleiding van een soortgelijk onderzoek in de provincie Drenthe worden nagegaan of dit voor de provincie Groningen ook haalbaar is.	groen	Er is opdracht verleend aan LTO Noord die voor de gemeente Midden-Groningen een pilot gaat uitvoeren met als titel Verduurzaming van agrarische daken in combinatie met asbestsaneringen. Kanttekening hierbij is dat geen subsidie wordt verleend voor het saneren van asbest van daken maar dat de eigenaren worden ondersteund en gefaciliteerd bij de mogelijkheden van sanering. Deze pilot zal vervolgens worden geëvalueerd om te bepalen of dit ook voor de rest van de provincie wordt uitgevoerd.
MILIEU Wij vergroten ons inzicht in de opeenstapeling van last en druk op de omgeving, om zo nodig maatregelen te kunnen nemen. Het huidige regionale basisbeschermingsniveau houden we zoveel mogelijk intact. Dit is van provinciaal belang. We kiezen voor ambitieuze en scherpe milieunormen en stellen als dat nodig is strenge voorschriften aan de bedrijfsvoering van grote industriële (Brzo-/RIE 4) bedrijven. Daarbij geven we prioriteit aan het verminderen en voorkómen van de emissie van gevaarlijke stoffen en in het bijzonder ZZS via de lucht, bodem en (grond)water en door de recycling van afval om hiermee blootstelling van mens en natuur zoveel mogelijk te beperken. We willen gezondheidseffecten door verontreiniging en hinder voor de burger voorkomen en verminderen. Hierbij geven prioriteit aan het verminderen van de gezondheidseffecten door milieubelasting op de volgende thema's: geuroverlast van bedrijven, geluid van wegverkeer en luchtverontreiniging.
Uitvoering milieuprogramma Gebiedsgericht beleid
Resultaat 2024		Resultaat 2024
Uitvoeren innovatieproject(en) die bijdragen aan objectief en gedragen beeld van milieukwaliteit en hinder, waarbij samenwerking met omgeving centraal staat.	groen	In 2024 willen we de Hinderapp verder uitbreiden naar gemeente Groningen, Stadskanaal en Westerwolde. Ook willen we in 2024 de Hinderapp evalueren voor de al deelnemende gemeenten. Houtrook wordt vanuit het Schone Lucht Akkoord meegenomen in de Hinderapp. In 2024 wordt een extra fijnstofmeter in Baamsum toegevoegd die fijnstof (PM 2,5 en PM 10) gaat meten als achtergrondmeting. Deze metingen worden ook opgenomen in het landelijk meetnet. Hiermee is basis gelegd voor verdere samenwerking met gemeenten. Samenwerking met de omgeving wordt voortgezet in de klankbordgroep waar alle betrokken stakeholders in zitten.
Ontwikkeling Omgevingswaarden voor luchtkwaliteit.	groen	Wij laten in 2024 onderzoek doen naar de kansrijkheid van het instrument omgevingswaarden voor een aantal thema's waaronder luchtkwaliteit. Dit onderzoek loopt synchroon met het traject van de Omgevingsvisie. Op voorhand kunnen we niet zeggen of een omgevingswaarde voor lucht daadwerkelijk het juiste instrument is. Dat moet het onderzoek uitwijzen.
Resultaat 2024-2027		Resultaat 2024-2027
Doorontwikkeling monitoring milieukwaliteit en gezondheid.	groen	In het Milieuprogramma zijn nieuwe indicatoren benoemd die wij willen gaan ontwikkelen. Deze worden op dit moment geprioriteerd. Ook de bestaande indicatoren houden wij up-to-date. In De Staat van Groningen is de Milieumonitor opgenomen en te raadplegen.
Milieubeleid
Resultaat 2024		Resultaat 2024
Doorontwikkeling monitoring milieukwaliteit en gezondheid.	groen	In 2024 gaan we een aantal prioritaire indicatoren worden ontwikkeld zoals opgenomen in het Milieuprogramma.
Afwegingskader voor de vergunningverlening;	oranje	Eerst gaan we een algemeen afwegingskader opstellen in het kader van de Omgevingsvisie. Het afwegingskader vergunningverlening moet hier op voortbordurend een specifieke verfijning van worden. Mogelijk wordt het afwegingskader vergunningverlening dus uitgesteld naar 2025. In de loop van 2024 wordt hier meer duidelijkheid over verwacht.
Programmatische actualisatie.	groen	De uitvoering van moties M61. Vergroten capaciteit milieuzaken en M75. Onderzoek en lozingen vormen de input voor herijking van de programmatische actualisatie. Aan de uitvoering van de moties wordt op dit moment gewerkt.
Resultaat 2024-2027		Resultaat 2024-2027
Bestaande saneringssituaties zijn, waar mogelijk opgelost.	groen	Dit betreft geur. Wij doen in 2024 aanvullend (evaluatie)onderzoek naar ons eigen geurbeleid/ de geurnormen. Dit in verband met het feit dat er landelijk grote vragen zijn bij de houdbaarheid van het huidige geurbeleid en de gangbare geurnormen. De komende jaren moet dit waarschijnlijk leiden tot nieuw beleid.
Excellente uitvoering VTH-taken.	oranje	Door personeelskrapte heeft Seveso-Noord (ODG) een prioritering aangebracht in de uit te voeren taken. Hierdoor neemt ODG bij een aantal Seveso-bedrijven geen deel aan de Seveso-inspectie, waardoor er geen excellent niveau wordt bereikt. Kwantitatief en kwalitatief is nog een inhaalslag nodig. De analyse ten aanzien onder andere hiervan wordt meegenomen in de behandeling van motie M061. Alle reguliere inspecties staan wel op de rol voor 2024.
Een actueel vergunningenbestand, conform uitgangspunten beleid (meest strenge kant Beste Beschikbare Technieken);	oranje	We onderzoeken in het kader van de moties M061 en M075 wat er nodig is om dit op termijn te realiseren. Op dit moment kunnen wij een actueel vergunningenbestand niet garanderen.
Verbeterde doorwerking beleid naar uitvoering op basis van monitoringsgegevens.	groen	Op dit moment loopt het project om te komen tot een emissiepunten-registratiesysteem. Dit (monitorings)systeem moet een belangrijke rol in de doorwerking van ons beleid naar de uitvoering gaan spelen. Dat geldt ook voor het afvalmonitoringsproject dat nu loopt. Voor het overige trachten we met de bestaande en nieuw te ontwikkelen monitoringsindicatoren uit de Milieumonitor de doorwerking blijvend verder te verbeteren.
Zeer zorgwekkende stoffen (ZZS) Resultaat 2024
Inzichtelijk maken monitoring uitstoot per bedrijf. Prioriteit ligt bij uitstoot van ZZS naar de lucht.	groen	Het project emissiepuntenregistratie-systeem loopt op dit moment. Het systeem wordt getrapt opgebouwd. Beoordeeld wordt hoe ZZS hierin een plaats krijgen.
Resultaat 2024-2027
Beleidsontwikkeling van effectief beleid voor (p)ZZS.	groen	Beleidsontwikkeling heeft inmiddels plaats gevonden in de vorm van beleidsregels in het Milieuprogramma. Wij blijven uiteraard actief de ontwikkelingen volgen en passen indien gewenst ons beleid hieromtrent op termijn verder aan.
Versterking kennisnetwerk (p)ZZS in Groningen.	groen	Ten aanzien van een extern kennisnetwerk onderzoeken we in 2024 op welke wijze we hieraan invulling gaan geven.
Gezondheid:
Resultaat 2024		Resultaat 2024
Evaluatie geurbeleid.	groen	Op dit moment wordt de evaluatie van het geurbeleid voorbereid. Vanuit IPO-verband is hiertoe ook een handreiking opgesteld. Vooruitlopend op de algemene actualisatie van het geurbeleid onderzoeken we tevens in hoeverre we ons geurbeleid op de korte termijn moeten of kunnen aanpassen naar aanleiding van de actuele ontwikkelingen voor dit thema (zie ook onder het kopje saneringssituaties).
Resultaat 2024-2027		Resultaat 2024-2027
Aanscherping voorschriften in vergunningen en intensiveren van het toezicht bij bedrijven die wezenlijk bijdragen aan stapeling, mits daarvoor een wettelijke grondslag is.	groen	In 2024 gaan we onderzoeken welke wettelijke grondslag er is voor de aanscherping van voorschriften in vergunningen en het intensiveren van het toezicht bij deze bedrijven.
Overige onderwerpen: Afval Resultaat 2024		Resultaat 2024
Nulmeting monitoringsraamwerk afval;	groen	Dit project is gestart en zal in 2024 worden afgerond.
Pilot financiële zekerheidstelling;	groen	In 2024 start een pilot waarbij bij een aantal bedrijven financiële zekerheid wordt toegepast op basis van de nieuwe wettelijke regeling per 1 januari 2024. De uitvoering hiervan ligt bij ODG. Hierbij wordt nauw aangesloten bij de in IPO-verband ontwikkelde aanpak.
Afsprakennotitie over afvalverwerkende bedrijven in Omgevingsplannen;	groen	Deze notitie vormt input voor de nieuwe Omgevingsvisie en in 2024 gaan we met gemeenten in gesprek over de wijze waarop we ruimtelijk invulling gaan geven aan Circulaire Economie (CE).
Verkenning subsidie-instrument om hoogwaardige recyclingbedrijven aan te trekken.	groen	Vanuit regionale economie zijn er al meerdere regelingen (SITI, JTF) opgetuigd die (ook) leiden tot het aantrekken van hoogwaardige circulaire industrie.
Resultaat 2024-2027		Resultaat 2024-2027
Ketengerichte aanpak met ruimte voor experimenten circulaire economie aan te trekken.	oranje	De bouwstenenvisie CE en VTH vormt de basis voor deze aanpak in Nederland. In IPO-verband en in ons Milieuprogramma hebben we deze bouwstenenvisie omarmd. We onderzoeken of/hoe we benodigde middelen voor implementatie van de bouwstenenvisie CE en VTH kunnen organiseren.
Monitoringsraamwerk afval	groen	Dit is afgerond in 2023.
Vermindering risico's afvalsector;	groen	In 2024 start een pilot waarbij bij een aantal bedrijven financiële zekerheid wordt toegepast. Daarnaast zal een nadere analyse van de nulmeting monitoring afval input zijn voor eventuele andere maatregelen die focus leggen op milieuaspecten zoals ZZS en microplastics.
Nagaan van de mogelijkheden voor het instellen van een provinciaal asbestfonds.	groen	We hebben de koppelkansen verkend met lopende programma's op gebied van Energie, Landbouw en Bebouwd Erfgoed waar asbest annex mee is. Dit heeft geresulteerd in twee projectvoorstellen: verduurzaming agrarische daken in combinatie met asbest en een aanvulling op de subsidieregeling GRRG voor onderhoud aan rijksmonumenten met asbesthoudende daken.
Overige onderwerpen: Omgevingsveiligheid Resultaat 2024		Resultaat 2024
Actualisatie Basisnet.	groen	In het eerste kwartaal van 2024 is het project gestart om dit uit te voeren. Verwacht wordt dat dit in het derde kwartaal van 2024 is afgerond.
Resultaat 2024-2027		Resultaat 2024-2027
Herijking strategisch beleid inzake omgevingsveiligheid.	groen	De herijking vindt plaats in het kader van de nieuwe Omgevingsvisie. De impactanalyse omgevingsveiligheid die we hebben laten uitvoeren en die de impact van onder andere de energietransitie op de externe veiligheid heeft beschreven, vormt hiertoe een bouwsteen.
Overige onderwerpen: Ondergrond en bodem Resultaat 2024		Resultaat 2024
Integratie van de monitoring onder de Wet bodembeheer met monitoringsprogramma van de Kaderrichtlijn Water en uitbreiding met (p)ZZS (incl. SPUK-aanvraag);	groen	Het in 2022 gestarte project om de monitoring van het grond- en oppervlaktewater beter af te stemmen met de andere partners zoals waterschappen, Waterbedrijf Groningen en gemeenten in onze provincie loopt door in 2024.
Onderzoek monitoring ZZS en historische verontreinigingen en onderzoek gezamenlijke monitoring met gemeenten.	groen	In 2022 is een project gestart naar de locaties waar een verdenking rust op de aanwezigheid van PFAS in de bodem. Er is historisch onderzoek uitgevoerd op ca. 60 locaties. In 2023 en 2024 worden indicatieve bodemonderzoeken uitgevoerd op die locaties waar de verdenking is bevestigd. Deze onderzoeken zullen eerst uitgevoerd worden op de locaties waarvan de overheid eigenaar is en worden in 2024 afgerond.
Resultaat 2024-2027		Resultaat 2024-2027
Zorgvuldige overdracht bodemtaken aan gemeenten;	groen	Afgesproken is met ODG en de gemeenten dat voor het jaar 2024 de taken op het gebied van bodem nog door de provincie worden uitgevoerd middels een dienstverleningsovereenkomst en een ondermandatering. Daarnaast gaan we de database met bodeminformatie na laten lopen en wordt de kwaliteit van de gegevens verbeterd.
Kennisinfrastructuur ondergrond en bodem.	groen	Middels het regio-overleg Bodem is een netwerk met gemeenten, waterschappen en ODG aanwezig waar ondergrond en bodem wordt besproken en een kennisinfrastructuur wordt opgebouwd.

Regulier

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
Zoveel mogelijk benaderen van de nieuwe WHO-advieswaarden door middel van streng vergunnen en maatregelen uit het Schone Lucht Akkoord;	groen	Het RIVM heeft een onderzoek uitgevoerd in hoeverre de nieuwe WHO-advieswaarden haalbaar zijn in Nederland. Uit het onderzoek blijkt dat zelfs wanneer alle industrie in Nederland stil wordt gelegd er nog steeds niet voldaan kan worden. Met alleen streng vergunnen en de maatregelen uit het Schone Lucht Akkoord zullen de WHO-advieswaarden niet behaald worden. Er komen mogelijk strengere Europese jaargemiddelde grenswaarden voor luchtkwaliteit. Deze jaargemiddelde grenswaarden zijn gelijk aan de landelijke tussendoelstellingen. Kortom, we doen er zoveel mogelijk aan om ze te benaderen, (vandaar op groen) maar het is de vraag of dit ook haalbaar is. Focus ligt nu op onderzoek naar bronnen in onze provincie en hoe we de uitstoot van deze bronnen kunnen verminderen.
Maatregelen uitvoeringsplan Schone Lucht Akkoord uitvoeren, onder andere uitvoering geven aan de verschillende pilots en SPUK-projecten;	groen	Het nieuwe uitvoeringsoverzicht is voor de deadline van 1 maart 2024 ingediend. Een aantal pilots en SPUK-projecten liepen af in 2023. Een aantal loopt door tot in 2024-2025. We overwegen op dit moment om een uitvoeringsplan op te stellen, waarin we de maatregelen en prioriteiten voor alle betrokken thema's (industrie, inkoop, mobiliteit, landbouw, scheepvaart, participatie, houtrook) gaan vastleggen.
Uitvoering geven aan het in september 2022 bekendgemaakte Besluit financiële zekerheid door het aanpassen van vergunningen (zie brief behandeling motie 'De vervuiler betaalt' d.d. 6 oktober 2017).	groen	De Omgevingswet is op 1 januari 2024 in werking getreden. Vanaf dat moment moet financiële zekerheid verlangd worden bij een deel van de bedrijven (Seveso-bedrijven) waarvoor de provincie het bevoegd gezag is. Ook kan financiële zekerheid worden opgelegd bij afvalverwerkende bedrijven. In 2024 start een pilot met ODG bij een viertal bedrijven om ervaring op te doen met het instrument.
DU Versterking vergunningverlening maatwerk (meicirculaire Provinciefonds)		Zie voor toelichting Perspectiefnota 2025.	+ 489 (L)
Taakmutatie personeelskosten (meicirculaire Provinciefonds)		Zie voor toelichting Perspectiefnota 2025.	- 49 (L)
Actualisatie rente stortplaatsen en baggerspeciedepots		Zie voor toelichting Perspectiefnota 2025.	+ 1.594 (L)
Bijstelling begroting stortplaatsen en baggerspeciedepots		Zie voor toelichting verzamelvoorstel, voorstel 4.	+ 144 (L) + 144 (B)

Bijdrage Verbonden partij Omgevingsdienst Groningen aan beleidsdoel

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
Uitvoeren vergunningverlenende, toezichthoudende en handhavingstaken op het gebied van het omgevingsdomein voor de deelnemers (waaronder de provincie Groningen), waarmee de deelnemers de kwaliteit van de uitvoering van deze taken willen verbeteren.	oranje	ODG kan als gevolg van krapte op de arbeidsmarkt en een gelijkblijvend aanbod van werk niet al het werk oppakken. Er dient geprioriteerd te worden. Er worden gesprekken gevoerd om ODG kwalitatief en kwantitatief op orde te laten komen. Voor het overige wordt tevens verwezen naar motie M061 die op dit moment in behandeling is.
		Zie voor toelichting Perspectiefnota 2025 (Bijstelling deelnemersbijdrage ODG).	+ 833 (L)

Beleidsdoel Duurzaamheid

Duurzaamheid is verankerd in de gehele organisatie, in alle portefeuilles, beleidskeuzes, opgaven, programma's en projecten.

Indicatoren
	Realisatiewaarden				Streefwaarden
Omschrijving	2021	2022	2023	2024	2024	2025	2026	2027
Verplichte indicatoren (BBV)
N.v.t.
Eigen indicatoren
Actief uitvoeren van of bijdragen aan projecten om verduurzaming hierin verder vorm en inhoud te geven	5	3	n.v.t.	n.v.t.
Er vindt structureel overleg plaats met externe netwerkpartners in een best passende vorm.	1	0	n.v.t.	n.v.t.
Er vindt structureel overleg plaats provinciebreed (afdelingen).	2	2	n.v.t.	n.v.t.
Uitvoeren van een ambitiewebsessie	4	6	n.v.t.	n.v.t.
Organiseren van duurzaamheidsactiviteiten voor een breed publiek, waaronder de jaarlijkse uitreiking van de Duurzaamheidsaward	3	3	n.v.t.	n.v.t.

Eind 2023 hebben we de nieuwe Aanpak Duurzame Ontwikkeling vastgesteld, als opvolger van het voormalige programma Duurzame Ontwikkeling. In 2024 zullen we daarom nieuwe indicatoren en/of streefwaarden formuleren.

Prioriteiten

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
Aanpak duurzame ontwikkeling In lijn met het hoofdlijnenakkoord is een vervolgprogramma in voorbereiding. Deze wordt eind 2023 afgerond. De Aanpak Duurzame Ontwikkeling wordt in 2024 uitgevoerd.
Resultaat 2024		Resultaat 2024
CO2-Prestatieladder:		CO2-Prestatieladder:
Verkennen wat nodig is om niveau 4 en/of 5 te behalen en mits haalbaar gestart om op dit niveau te certificeren.	groen	De eerste gesprekken met een adviesbureau zijn gevoerd om te helpen met de verkenning naar niveau 4 en/of 5.
Sustainable Development Goals (SDG's):		Sustainable Development Goals (SDG's):
Verkennen voor de organisatie welke SDG's passen bij het beleid van de organisatie en die zouden kunnen dienen als duurzame doelen waarop gekoerst gaat worden, wordt in 2024 afgerond.	groen	In 2023 is gestart met de uitvoering en de verkenning gaat over naar de SDG-monitor.
Monitoring van duurzaamheid in de interne organisatie:		Monitoring van duurzaamheid in de interne organisatie:
Verder ontwikkelen van de Interne Duurzaamheid Monitor tot SDG-monitor om te volgen hoe we onze bijdrage leveren aan alle SDG’s.	groen	De Interne Duurzaamheidsmonitor wordt bijgehouden. De uitvraag aan externe partijen voor het opzetten van de SDG-monitor is inmiddels gestart waarmee de planning om begin 2025 een SDG-monitor te hebben op koers ligt.

Regulier

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
Taakmutatie personeelskosten (meicirculaire Provinciefonds)		Zie voor toelichting Perspectiefnota 2025.	- 4 (L)

Bijdrage Verbonden partij aan beleidsdoel

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
N.v.t.

Beleidsdoel Gaswinning

Inzetten op een zorgvuldig gebruik van de ondergrond waarbij sprake is van een veilig en verantwoord niveau van gaswinning en daarbij bijdragen aan oplossingen voor schadeherstel en versterking en het creëren van een kansrijk perspectief voor het aardbevingsgebied waardoor het vertrouwen bij de Groninger bevolking wordt hersteld

Indicatoren
	Realisatiewaarden				Streefwaarden
Omschrijving	2021	2022	2023	2024	2024	2025	2026	2027
Verplichte indicatoren (BBV)
N.v.t.
Eigen indicatoren
N.v.t.

Voor wat betreft de schadeafhandeling, versterking en de hoogte van de gaswinning heeft de provincie geen systeemverantwoordelijkheid maar een coördinerende en faciliterende rol. Daarom zijn geen indicatoren opgenomen. Voor het Nationaal Programma Groningen zijn aparte afspraken gemaakt over indicatoren. Hiervoor wordt op overkoepelend niveau voor het gehele programma gerapporteerd door het bestuur van Nationaal Programma Groningen.

Prioriteiten

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
Een effectief en efficiënt proces van schadeherstel en versterking, waarin de inwoner centraal staat en waardoor in Groningen net zo veilig gewoond en gewerkt kan worden als elders in Nederland en waar sprake is van een normale woningmarkt. Het Rijk heeft in 2018 de verantwoordelijkheid overgenomen van NAM voor wat betreft de schadeafhandeling en de versterking. De uitvoering ligt middels de Tijdelijke wet Groningen inmiddels bij IMG voor schadeherstel en bij NCG voor versterking. Wij zijn een constructieve gesprekspartner voor het Rijk, de aardbevingsgemeenten, de uitvoeringsorganisaties en de maatschappelijke organisaties bij de uitvoering van een slagvaardige versterkingsoperatie, ruimhartige schadevergoeding voor de inwoners, het terugbrengen van het winningsniveau naar nul, verbetering van de bestuurlijke structuren en het ontwikkelen en verbeteren van het perspectief van de provincie. We vervullen hierbij een agenderende, adviserende en faciliterende rol. Het Rijk is verantwoordelijk voor de hoogte van de gaswinning. Wij volgen nauwlettend het Kabinetsbesluit om de gaswinning zo snel mogelijk terug te brengen naar nul. Voor ons hangt de hoogte van de winning en de afhandeling van schade en versterking nadrukkelijk samen. Indien noodzakelijk, tekenen wij samen met de andere overheden beroep aan tegen het vaststellingsbesluit van de staatssecretaris. Het Rijk keert een lumpsum-bedrag uit voor uitvoering werkzaamheden in het gaswinningsdossier. Daarnaast worden aanvullende afspraken gemaakt ten aanzien van de financiering van het Agroprogramma, het Mkb-programma, het Refgoedprogramma en de financiering van de maatschappelijke organisaties. De financiering van de betrokken maatschappelijke organisaties verloopt via de provincie waarbij de middelen bij het Rijk vandaan komen. Vanaf 2023 wordt voor meerdere jaren een financiering van het Rijk, via de provincie, aan de maatschappelijke organisaties verstrekt. De provincie zet deze middelen weg via een begrotingswijziging. Nationaal Programma Groningen: nieuw perspectief bieden voor onze provincie. (Zie paragraaf Nationaal Programma Groningen.) Naar aanleiding van de Parlementaire Enquête Gaswinning worden er aanvullende middelen verwacht in 2023 om de uitvoering van de programma's en het bespoedigen van de afhandeling van schade en versterking in ieder geval tot en met 2028 mogelijk te maken.
Resultaat 2024		Resultaat 2024
Inzetten op de versterking van gebouwen op basis van een reële planning. Daarbij spelen de aanbevelingen van de parlementaire enquêtecommissie in Groningers boven gas een belangrijk rol, maar ook de regionale reactie en kabinetsreactie daarop. Maatregelen moeten in samenhang en vanuit de beleving van bewoners worden bezien. Daarbij spelen verschillende belangen een rol: veiligheid, snelheid, duidelijkheid, toekomstgericht. Dus samenhang met bijvoorbeeld gebiedsgerichte versterking, verduurzaming en funderingsherstel.	groen	In samenwerking met Rijk en regio wordt gewerkt aan de maatregelen in Nij Begun die op de versterking zien. Deze ontwikkelingen vorderen.
Inzetten op de regionale reactie op 'Groningers boven gas' voor schadeafhandeling. Bijvoorbeeld het behouden van de waardevermeerderingsregeling of ruimere bevoegdheden voor IMG om buiten aansprakelijkheid oplossingen te bieden.	groen	We zetten in op het realiseren van de regionale reactie. Het is uiteindelijk echter de formele wetgever die beslist welke bevoegdheden IMG bijvoorbeeld krijgt.
Realiseren van investeringen in Nationaal Programma Groningen, in samenwerking met Rijk, gemeenten en regionale partners en met een zo groot mogelijke financiële hefboom. (Zie paragraaf Nationaal Programma Groningen.)	groen	De provincie is verantwoordelijk voor het thematisch programma waarmee geïnvesteerd wordt in bovenlokale onderwerpen. Hiervoor is tot op heden een budget beschikbaar van € 193,8 miljoen. In de periode 2018-2023 zijn hieruit 79 projecten gefinancierd en in uitvoering gegaan. Het beschikbare budget komt daarmee uit op € 38,1 miljoen. De komende periode worden samen met onze partners nieuwe projecten ontwikkeld om de doelstellingen van Nationaal Programma Groningen te behalen.
In uitvoering brengen van projecten vallend onder het thematisch programma van Nationaal Programma Groningen. (Zie paragraaf Nationaal Programma Groningen.)	groen	Op dit moment hebben in totaal 79 projecten financiering ontvangen vanuit het thematisch programma. Deze projecten worden op dit moment uitgevoerd door de provincie en/of regionale partners.
Helpen van het mkb en de agrarische sector met toekomstgerichte ontwikkeling, gekoppeld aan schadeherstel en/of versterking.	groen	Momenteel worden 245 bedrijven geholpen binnen het Agroprogramma en 33 bedrijven binnen het Mkb-programma. Tot dusver zijn er voor de deskundigenregelingen voor het mkb en agrariërs respectievelijk 4 en 75 aanvragen toegekend voor financiering van een kennisvraag rondom het (brede) schadeherstel- of versterkingstraject van ondernemers. Sinds de eerste openstelling van de Maatwerkregeling op 1 december 2023 hebben 15 agrarische ondernemingen subsidie ontvangen voor investeringen in hun bedrijf.
Extra aandacht geven aan het erfgoed in het aardbevingsgebied.	groen	Dit wordt uitgevoerd door het Erfgoedprogramma.
Samen met de regio invulling geven aan de aanbevelingen van de parlementaire enquêtecommissie 'Groningers boven Gas'. Gekoppeld aan eerdergenoemde inzet op schadeherstel en versterking gaat het hierbij om de economische agenda, de sociale agenda en de verduurzamingsagenda.	groen	Het definitief stoppen van de gaswinning uit het Groningenveld wordt gemarkeerd. We geven op 5 oktober vorm aan dat moment waarbij we verleden, heden en toekomst een plek geven.
		Zie voor toelichting Perspectiefnota 2025 (Advisering dossier gaswinning: 'Gas d'r af')	+ 540 (L)

Regulier

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
Overheveling middelen Ondersteunend Bureau Gaswinning naar AKP		Zie voor toelichitng verzamelvoorstel, voorstel 5.	- 25 (L)
Overheveling SPUK-middelen aardbevingsgerelateerde inzet naar AKP		Zie voor toelichting verzamelvoorstel, voorstel 6.	- 33 (L) + 33 (L)

Bijdrage Verbonden partij aan beleidsdoel

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
N.v.t.

2.2. Energie en klimaat

Beleidsdoel Energietransitie

Streven naar 55% CO ₂ -emissiereductie in 2030 in onze provincie ten opzichte van de CO ₂ -uitstoot in 1990

Indicatoren
	Realisatiewaarden				Streefwaarden
Omschrijving	2021	2022	2023	2024	2024	2025	2026	2027
Verplichte indicatoren (BBV)
Totale emissie broeikasgassen (uitgedrukt in CO₂-equivalenten) in absolute aantallen (tonnen uitstoot)²⁾ Landelijke waarde	n.n.b. 114,7 mln.	n.n.b. n.n.b.	n.n.b. n.n.b.
Totale productie van hernieuwbare energie in petajoule (PJ) ³⁾ Landelijke waarde (PJ)	15,7 220,9	n.n.b. n.n.b.	n.n.b. n.n.b.
Eigen indicatoren ¹⁾
RES: 5,7 TWh duurzame energie in 2030 ⁴⁾ - Totaal gerealiseerd - Totaal gerealiseerd incl. in de pijplijn			4,41 TWh 5,24 TWh		n.n.b. n.n.b.	n.n.b. n.n.b.	n.n.b. n.n.b.	n.n.b. n.n.b.

Ten aanzien van de verplichte indicatoren (bron: Klimaatmonitor RWS) zijn nog geen provinciale doelstellingen of streefwaarden voor de komende periode vastgelegd.
NB. De komende periode wordt het hoofdlijnenakkoord verder uitgewerkt, wat moet resulteren in een uitvoeringsprogramma 2024/2025. Mogelijk volgen hieruit nieuwe eigen indicatoren, die worden dan vervolgens opgenomen in de eerstvolgende P&C-cyclus.

De Klimaatagenda Groningen 2030 is op 30 september 2020 behandeld in Provinciale Staten. Voor de monitoring worden gegevens gebruikt uit openbare gegevensbronnen zoals de Nederlandse Emissieregistratie, CBS, Klimaatmonitor, Planbureau voor de Leefomgeving et cetera. De meest geactualiseerde data, die zijn gepubliceerd, betreffen het jaar 2021. Veel cijfers zijn terug te vinden op de Regionale klimaatmonitor .
Totaal bekende CO ₂ -uitstoot (aardgas, elektriciteit, stadswarmte, voertuigbrandstoffen). Bron: Regionale klimaatmonitor
Totaal bekende hernieuwbare energie. Bron: Regionale klimaatmonitor
De meest geactualiseerde data zijn gepubliceerd op 20 april 2023. De RES Groningen wordt één keer in de twee jaar geactualiseerd. Bron: RESGroningen.nl

Prioriteiten

Prestatie

Voort-gang

Toelichting

Begrotings-wijziging

ENERGIE-INFRASTRUCTUUR /
ENERGIESYSTEEM 2.0 / ENERGIEVRAAGSTUK VERBRUIK ENERGIE

Middels een programmatische aanpak geven we invulling aan het pMIEK en LAN. Voor de extra capaciteit die dat vraagt zijn voor 2024 en 2025 middelen toegezegd vanuit het Rijk.

Voor de volgende NPG-ronde (2024-2029) worden voor het thema Energie vijf regelingen volgens de planning ontwikkeld.
Er worden onderzoeken opgezet om enkele scenario's van de ontwikkeling van waterstof te onderzoeken.
Samenwerkingen met andere provincies, bedrijven en organisaties zijn verstevigd.

Energieprogramma

Uitwerken van het Nationaal Klimaatakkoord en de Klimaatagenda Groningen in lijn met het hoofdlijnenakkoord en doorvertalen hiervan naar een nieuw uitvoeringsprogramma.

groen

We zijn op dit moment bezig met het schrijven van een uitvoeringsprogramma voor Energie, op basis van de uitgangspunten/bouwstenen in het Programma Energie (PE). Deze uitgangspunten/ bouwstenen hebben wij op 23 april jl. goedgekeurd.

We verwachten het Uitvoeringsprogramma Energie nog voor de zomer te kunnen accorderen.

Regulier

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
Regionale Energiestrategie (RES)
Uitvoeren van de Regionale Energiestrategie Groningen;	groen	De RES 2.0 was een voortgangsrapportage. Hieruit blijkt dat de RES-regio Groningen nog op koers ligt om de RES-doelstelling van 5,7 TWh duurzame opwek in 2030 te halen. De volgende voortgangsrapportage RES 3.0 is voorzien voor de zomer 2025.
Ruimtelijk faciliteren van de ambitie uit de Regionale Energiestrategie.	groen	Dit traject is binnen de RES afgerond. Er vindt nog een herijking plaats met betrekking tot grootschalige zonneparken in het buitengebied.
Deelnemers aan de RES faciliteren om winsten opwek duurzame elektriciteit zoveel mogelijk binnen de regio houden.	groen	Er is een handreiking voor gemeenten opgesteld. Op basis hiervan kunnen gemeenten beleid maken.
		Zie voor toelichting verzamelvoorstel, voorstel 7 (Hydrohub Megawatt Testcentrum 2.0).	+ 230 (L) + 230 (B)
Verdeling apparaatskosten n.a.v. verschuiving tussen de teams		Zie voor toelichting verzamelvoorstel, voorstel 29.	- 162 (L)

Bijdrage Verbonden partij aan beleidsdoel

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
N.v.t.