Wat willen we bereiken en wat gaan we daarvoor doen?

4.1. Mobiliteit

Beleidsdoel Publieke mobiliteit

Een dekkend netwerk van publieke mobiliteit bestaande uit trein, bus en hubtaxi van voldoende kwaliteit en veiligheid

Indicatoren
	Realisatiewaarden				Streefwaarden
Omschrijving	2021	2022	2023	2024	2024	2025	2026	2027
Verplichte indicatoren (BBV)
Klantwaardering regionaal openbaar vervoer waarvoor provincie concessie verleent (trein respectievelijk bus)¹⁾ Landelijke waarde	7,7 resp. 8,1 7,8	7,4 resp. 7,9 7,5 resp. 7,9	7,8 resp. 7,9 7,7 resp. 7,9	n.n.b.	7,5 resp. 7,5	7,5 resp. 7,5
Eigen indicatoren
Reizigersgroei HOV ²⁾ (2019: 259,5 miljoen)						gelijk aan 2019
Reizigersgroei OV geheel ²⁾ (2019: 270,9 miljoen)						gelijk aan 2019
- HOV: trein (reizigerskilometers)	130,5 mln.	127,7 mln.	138,7 mln.	n.n.b.
- HOV: bus (passagiers) ²⁾	6,9 mln.	10,2 mln.	10,6 mln.	n.n.b.
- Overig OV (GD en KLOV) (passagiers) ²⁾	7,1 mln.	9,7 mln.	10,3 mln.	n.n.b.
Punctualiteit trein en bus:
- Percentage treinen dat maximaal binnen 180 seconden (3 minuten) aankomt op de eindbestemming en hoofdstation Groningen	95,4% ³⁾	94,3% ³⁾	94,7%	n.n.b.		95%
- Percentage treinen komt maximaal binnen 300 seconden (5 minuten) aan op de eindbestemming en hoofdstation Groningen	97,9% ³⁾	97,3% ³⁾	97,7%	n.n.b.		99%
- Percentage van de bussen dat te vroeg vertrekt van knooppunten (stations en hubs)			2,3%	n.n.b.		0%
- Percentage van de bussen dat maximaal binnen 180 seconden (3 minuten) aankomt op de knooppunten (stations en hubs)			84,9%	n.n.b.		100%
Hubs:
- Percentage dat voldoet aan de kwaliteit die is opgenomen in het Uitvoeringsprogramma Mobiliteit			25%	n.n.b.	50%	100%
- Percentage Groninger hubs waarop deelmobiliteit wordt aangeboden			22%	n.n.b.	15%	30%
- Waardering hubs door gebruikers (rapportcijfers)			n.v.t. ⁴⁾	n.n.b.	6,8	7,0

NB. Bovenstaande indicatoren worden jaarlijks gemeten en gerapporteerd.

Bron: OV-klantenbarometer. NB. De meting van 2021 betreft alleen het najaar, tijdens de coronapandemie. De groep reizigers was in 2021 anders van samenstelling: met onder andere minder forenzen door thuiswerken en minder studenten door online-onderwijs. Daarbij moesten reizigers verplicht een mondkapje dragen. Ook in de uitvoering van het onderzoek waren er in 2021 belangrijke verschillen.
De realisatiecijfers voor HOV bus en Overig OV zijn in 2023 op een nieuwe wijze tot stand gekomen. Dit heeft in de systemen ook invloed op voorgaande jaren, de realisatiecijfers 2019 tot en met 2022 zijn daarom aangepast. Maar duidelijk is wel zichtbaar dat het aantal busreizigers weer richting de aantallen gaan van pre-corona.
De concessie stelt dat de punctualiteitscijfers gecorrigeerd dienen te worden voor vertragingen die niet aan Arriva verwijtbaar zijn. In de hier opgenomen cijfers heeft deze correctie nog niet plaatsgevonden.
De waardering voor de hubs wordt tweejaarlijks uitgevraagd, dat wordt voor het eerst in 2024 gedaan.

Prioriteiten

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
Programma Mobiliteit provincie Groningen	groen	In het door PS vastgestelde Programma Mobiliteit en het bijbehorende door GS vastgestelde Uitvoeringsprogramma Mobiliteit zijn de kaders voor het mobiliteitsbeleid neergezet aan de hand van zes beleidsdoelen. Hieronder zijn de activiteiten voor het beleidsdoel publieke mobiliteit uiteengezet. Deze activiteiten zijn de nadere uitwerking van de kaders uit het Programma en Uitvoeringsprogramma Mobiliteit.
		Zie voor toelichting verzamelvoorstel, voorstel 13 (Bijstelling, herfasering en overheveling middelen Programma Mobiliteit). Dit voorstel betreft ook de beleidsdoelen Actieve mobiliteit en Slimme en groene mobiliteit.	+ 5.731 (L) + 864 (B) + 600 (L) + 6.226 (B)

Regulier

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
We zetten ons in om - na corona - weer meer mensen gebruik te laten maken van het openbaar vervoer. Bij voldoende reizigers voldoen we zo snel mogelijk met de dienstregeling weer minimaal aan het Basisnetwerk Publieke Mobiliteit, zoals opgenomen in het Programma Mobiliteit.	oranje	De reizigersaantallen en kilometers bij de bus laten een positieve trend ten opzichte van 2023 zien. We zitten nog niet op het niveau van 2019. Op werkdagen is het volume nog 10% lager, maar in de weekenden zitten we boven de vervoeraantallen van vóór corona. De sociaal recreatieve doelgroep groeit sterk. Het aantal instappers in het regionale treinvervoer in Noord-Nederland is nog niet terug op het niveau van pre-corona. Maar er is wel sprake van een stijgende lijn. Er is geen sprake geweest van afschaling van de dienstregeling door een lager reizigersaanbod, alleen van afschaling door onvoldoende beschikbaarheid van personeel. Vanaf oktober 2023 is Arriva weer de volledige dienstregeling gaan rijden.
We voeren exploitatiebeheer uit voor de trein en sturen het OV-bureau aan om dit voor het busvervoer te doen. Daarbij zorgen we ervoor dat de dienstregelingen zo goed mogelijk op elkaar aansluiten.	groen	Er is voor gezorgd dat bussen en treinen zoveel als mogelijk op elkaar aansluiten en er provinciedekkend publieke mobiliteit beschikbaar is.
Wij zetten vervolgstappen in fase 2 van de doorontwikkeling van de hubs door het bieden van voorzieningen die het gebruik van publieke mobiliteit aantrekkelijk maken. Iedere hub kan een andere invulling krijgen. De uitrol van hubs zal in de periode tot en met 2027 plaatsvinden.	groen	Er zijn stappen gezet in de plannen voor hub station Hoogezand en hub station Scheemda. Daarnaast is het ontwikkelproces voor de tweede fase gestart voor de hubs Winschoten, Leek Centrum en Pekela.
We starten, samen met onze partners, een onderzoek naar de wenselijkheid voor reizigers om alle publieke mobiliteit binnen onze provincie vanuit één uitvoeringsorganisatie aan te sturen en te coördineren. Verwacht wordt dat het onderzoek in 2026 wordt afgerond.	groen	Er is een start gemaakt met de eerste voorbereidende werkzaamheden.
We maken inzichtelijk welke maatregelen nodig zijn bij de spoorbrug Noord-Willemskanaal om bij de doorkoppeling van de regionale treindiensten - na afronding van het project Groningen Spoorzone - naast de geplande dienstregeling voor de treinen ook voldoende openingstijd te hebben voor de doorvaart van boten. Eventueel benodigde maatregelen worden genomen voordat de doorkoppeling wordt ingevoerd.	groen	Er is opdracht verleend om het aantal vaartuigen wat gebruikt maakt van de spoorbrug te tellen. Op basis waarvan vervolgens maatregelen in beeld worden gebracht. Zodat nog voor de doorkoppeling van de treindiensten (halverwege 2025) deze maatregelen ook kunnen worden genomen.
We werken verder aan de voorbereidingen voor de aanleg van de treinverbinding Veendam-Stadskanaal. Er is geconstateerd dat voor de ruimtelijke procedure een projectbesluit nodig is. De implicaties hiervan op het project Veendam- Stadskanaal worden nader beschouwd. Ook werken we verder aan bouwstap 1 van de Wunderline. Ook worden de werkzaamheden aan het project Groningen Spoorzone voortgezet.	oranje	Voor de aanleg van Veendam-Stadskanaal zijn de implicaties van de te volgen projectprocedure nog niet eenduidig. Ook is er budgetspanning geconstateerd; hierover zijn wij in overleg met IenW. De werkzaamheden aan de Wunderline bouwstap 1 tussen Nieuweschans en de grens worden uitgevoerd en de aanbesteding voor het deel tussen Hoogezand- Sappemeer en Zuidbroek loopt momenteel nog. Groningen Spoorzone wordt op 22 juni 2026 opgeleverd. Door onvoorziene omstandigheden zoals onder andere corona en de oorlog in Oekraïne heeft het project last van stijgende prijzen, indexeringen en vertragingen. Om het ontstane tekort te kunnen dekken is aan uw Staten een voorstel gedaan dat op 24 april 2024 door uw Staten is vastgesteld.
We werken samen met Arriva, ProRail, provincie Fryslân en het Rijk verder aan de voorbereidingen voor de invoering van ERTMS (European Rail Traffic Management System) op de sporen in Groningen en Fryslân.	groen	De ombouw van de treinen door Arriva loopt volgens planning en budget. Er blijven uitdagingen bestaan, omdat we vooroplopen in het landelijke proces van ombouw. De start van de ombouw van de infrastructuur door ProRail in opdracht van het Rijk heeft enige vertraging. De eerste lijn in Fryslân start later, maar dit heeft vooralsnog geen gevolg voor de eindplanning voor de spoorlijnen in Groningen. Landelijk kent het ERTMS-programma flinke uitdagingen en vindt er een herijking plaats. Vooralsnog heeft dit geen effect op de ombouw van de spoorlijnen in Groningen.
		Zie voor toelichting verzamelvoorstel, voorstel 12 (Begroting SPUK en herfasering provinciale middelen ERTMS)	+ 5.850 (L) + 5.975 (B) + 124 (L)
Grote transitie Wonen en bereikbaarheid: Deltaplan voor het Noorden Onder de noemer Deltaplan voor het Noorden werken wij met de samenwerkingspartners aan de Lelylijn, de Nedersaksenlijn en de verbetering van het bestaande spoor tussen de Randstad en Groningen:
Wij onderzoeken het ontwikkelingsperspectief woningbouw en economie voor de Lelylijn in samenhang met de Nedersaksenlijn en de maatregelen voor het bestaande spoor.	groen	Binnen het programma Deltaplan Noordelijk Nederland wordt met een brede blik onderzocht wat de meerwaarde is van de Lelylijn, Nedersaksenlijn en verbetering Bestaand Spoor voor het versterken van de brede welvaart in (noordelijk) Nederland. Daarbij speelt ruimtelijk-economische ontwikkeling een belangrijke rol. Momenteel werken Rijk en regio aan ruimtelijk-economische toekomstperspectieven voor de Lelylijn en Nedersaksenlijn. Overkoepelend wordt gewerkt aan een 'Deltaplan Perspectief 2050' voor noordelijk Nederland. De ontwikkelperspectieven zijn onderdeel van de beslisinformatie over het vervolg van het Deltaplan Noordelijk Nederland tijdens het BO MIRT van najaar 2024.
Wij voeren, met de samenwerkingspartners, MIRT-onderzoeken uit naar de Lelylijn en de Nedersaksenlijn met als doel tijdens het BO MIRT het najaar van 2024 een Startbeslissing te krijgen zodat daarna gestart kan worden met de Verkenningsfase van deze projecten.	groen	De MIRT-onderzoeken Lelylijn en Nedersaksenlijn zijn in volle gang. De projectorganisaties van beide onderzoeken lopen op schema om tijdens het BO MIRT van najaar 2024 beslisinformatie te presenteren met de uitkomsten van de lopende MIRT-onderzoeken. Op basis van de uitkomsten kan een besluit worden genomen over het starten van de verkenningsfase.
Ook voeren we onderzoek uit naar verbeteringen op het bestaande spoor om tijdens het BO MIRT 2024 voor elementen van dit programma Bestaand Spoor een MIRT-onderzoek te kunnen starten.	groen	Ook het onderzoek van project Bestaand Spoor loopt op schema voor het BO MIRT van najaar 2024.
In opdracht van het Rijk wordt samen met ons en de andere samenwerkingspartners door ProRail onderzocht welke infrastructurele maatregelen op het spoor nodig zijn om het knelpunt (de 'flessenhals') bij Meppel op te lossen. Binnen het programma Bestaand Spoor wordt ook onderzocht welke extra maatregelen nodig zijn om een derde en vierde intercity tussen Groningen en Zwolle mogelijk te maken.	groen	De onderzoeken voor de 'flessenhals Meppel' en derde/vierde intercity lopen en zijn naar verwachting op tijd opgeleverd om hier in het BO MIRT van najaar 2024 over te spreken met het ministerie van IenW.
Ook het mobiliteitssysteem van de Lelylijn en de Nedersaksenlijn gezamenlijk wordt bekeken en daarbij worden er 'no-regret'-maatregelen voor het bestaande spoor geïdentificeerd.	groen	In het project Bestaand Spoor wordt de realisatie van de Lelylijn en Nedersaksenlijn meegenomen in het onderzoek naar maatregelen op het bestaande spoor. Op basis van de uitkomsten kunnen in het najaar van 2024 no-regret maatregelen in het totale mobiliteitssysteem worden geïdentificeerd.
Zie ook paragraaf 9. Grote transities.
Risicoreservering exploitatie Openbaar Vervoer: In de bestemmingsreserve OV voor 2023 en verder resteert nu € 4.536.840. Met uitvoering van de motie M002 'In stand houden buslijnen' worden de regionale buslijnen voor 2023 en 2024 op het huidige niveau in stand gehouden, Uitvoering van deze motie wordt uit de bestemmingsreserve gefinancierd.	oranje	Uit de recente bestuursrapportage van het OV-bureau blijkt dat het resultaat meerjarig positiever ten opzichte van de ontwerpbegroting 2025 is. Ten opzichte van wat is opgenomen in de ontwerpbegroting vallen 2024 en 2025 respectievelijk € 2,9 miljoen en € 1,6 miljoen gunstiger uit. Het gebruik van de bus in Groningen en Drenthe neemt ook steeds verder toe. Ten opzichte van 2019 rijdt nu ruim 90% van de bussen waarbij we qua reizigerskilometers op 92% zitten ten opzichte van 2019. Om de aantrekkelijkheid van het openbaar vervoer te vergroten zouden we, zeker op de drukkere lijnen, bussen vaker per uur moeten laten rijden. Daarom heeft het dagelijks bestuur van het OV-bureau ook besloten om de dienstregelingsvoorstellen te beschrijven bij gelijkblijvend budget, maar ook wanneer er € 2 miljoen extra beschikbaar is. En niet zoals gebruikelijk voor de zomervakantie over de dienstregeling te besluiten, maar net na de zomervakantie. In de ontwerphoofdlijnen voor de dienstregeling 2025 worden bij beide dienstregelingsvoorstellen de buslijnen opgenomen waar met de aangenomen moties M415 'Busje komt zo?'enM002 'Hoofdlijnen dienstregeling 2024'door uw Staten om is verzocht.
Diverse decentralisatie-uitkeringen (DU's) OV (meicirculaire Provinciefonds)		Zie voor toelichting Perspectiefnota 2025.	+ 18.538 (L)
Bijstelling accres Openbaar Vervoer		Zie voor toelichting Perspectiefnota 2025.	+ 123 (L)
Verdeling apparaatskosten n.a.v. verschuiving tussen teams		Zie voor toelichting verzamelvoorstel, voorstel 29.	- 114 (L)

Bijdrage Verbonden partij OV-bureau Groningen-Drenthe aan beleidsdoel

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
In juli 2022 is de motie M415 'Busje komt zo?' aangenomen, waardoor de eerder voorgestelde bezuinigingen op de lijnen 45 Spijk-Loppersum, 139 via Enumatil en 637 Zoutkamp-Zuidhorn zijn vervallen. Deze lijnen blijven op kosten van de provincie Groningen rijden tot en met 2026, het moment dat we verwachten dat de reizigersaantallen weer op het niveau van pre-corona liggen. Hiervoor is aanvullend € 1,85 miljoen benodigd vanaf 2023 (€ 462.500 per jaar); dit wordt gedekt uit de vrije ruimte binnen de Algemene middelen.	groen	Op 31 mei 2023 is motie M002 'Hoofdlijnen dienstregeling 2024'naar aanleiding van de Hoofdlijnen dienstregeling 2024 OV-bureau aangenomen. Evenals voor de motie M415 'Busje komt zo?' geldt dat deze momenteel wordt uitgevoerd. De motie M002 wordt gedekt uit het in 2022 gereserveerde bedrag van € 6,6 miljoen.

Beleidsdoel Actieve mobiliteit

Meer mensen op de fiets, om daarmee bij te dragen aan de bereikbaarheid van onze provincie, aan duurzaamheid en aan de gezondheid van onze inwoners; daarnaast een afname van het aantal (ernstige) ongevallen met betrokkenheid van fietsers

Indicatoren
	Realisatiewaarden				Streefwaarden
Omschrijving	2021	2022	2023	2024	2024	2025	2026	2027
Verplichte indicatoren (BBV)
N.v.t.
Eigen indicatoren
Stijging van het fietsgebruik¹⁾ (2017: 2,87 per persoon per dag)	2,39	2,97	n.n.b.	n.n.b.		18% meer t.o.v. 2017
Tevredenheid fietsers (rapportcijfer fietsers algemeen)²⁾		7,4	n.v.t.	7,5	7,5	7,5
Aantal slachtoffers onder fietsers terugbrengen naar nul in 2050 (2019: 134 fietsslachtoffers)	276	355	373	n.v.t.		25% t.o.v. 2019
Tevredenheid van fietsers over het routenetwerk van recreatieve fietsverbindingen in de provincie ³⁾ (2022: 8,0)		8,0	n.v.t.	7,9	8,0
Waardering van gebruikers voor de fietsvoorzieningen bij OV-punten²⁾		6,8	n.v.t.	6,8	7,5	7,5
Waardering van het wandelknoopuntennetwerk (op schaal 1-10)⁴⁾	7,8		n.v.t.	n.v.t.		7,9
Lengte van het wandelknooppuntennetwerk (2021 = 3011 km)⁵⁾	3011 km	3011 km	3011 km	n.v.t.		2% extra km
Knelpunten in openingstijden en bediening van onze vaarwegen verminderen⁶⁾			n.v.t.	n.v.t.		geen ver-slech-tering huidige situatie

Deze indicator wordt jaarlijks gemeten en gerapporteerd. Bron is landelijke ODIN-data, uitgedrukt in fietskilometers per persoon per dag. Doelstelling is in lijn met de landelijke doelstelling van Tour de Force: 20% meer fietskilometers in 2027 ten opzichte van 2017.
Deze indicator wordt tweejaarlijks gemeten en gerapporteerd door middel van een fietsenquête onder inwoners. NB. Realisatie 2022 is bij beide indicatoren gecorrigeerd omdat de foutieve data waren geraadpleegd: resp, van 7,3 naar 7.4 en van 6,7 naar 6,8.
De invulling van deze indicator is gewijzigd ten opzichte van het Programma Mobiliteit; het doel is hetzelfde, maar de manier van meten is aangepast. Oorspronkelijk werd de kwaliteit van het routenetwerk van recreatieve fietsverbindingen gemonitord door middel van een tweejaarlijks onderzoek van het Landelijk Fietsplatform (Kwaliteitsmonitor fietsregio's). Gelet op een gewijzigde onderzoeksmethode in 2022 (met een trendbreuk als gevolg) en onzekerheid over de continuïteit van het onderzoek, wordt vanaf 2024 uitgegaan van het rapportcijfer dat inwoners van onze provincie het fietsknooppuntennetwerk geven. Dit rapportcijfer meten we door middel van de fietsenquête die we als provincie zelf tweejaarlijks uitvoeren.
Deze indicator wordt vierjaarlijks gemeten en gerapporteerd door het Routebureau Groningen.
Deze informatie kan jaarlijks worden opgevraagd bij het Routebureau Groningen.
De vaarwegennota wordt nog vastgesteld, en daarna vindt de uitvoering van beleid plaats. Dit is nog niet gereed in 2025, waardoor er voor 2025 geen streefwaarden opgenomen kunnen worden.

Prioriteiten

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
Programma Mobiliteit provincie Groningen	groen	In het door PS vastgestelde Programma Mobiliteit en het bijbehorende door ons vastgestelde Uitvoeringsprogramma Mobiliteit zijn de kaders voor het mobiliteitsbeleid neergezet aan de hand van zes beleidsdoelen. Hieronder zijn de activiteiten voor het beleidsdoel actieve mobiliteit uiteengezet. Deze activiteiten zijn de nadere uitwerking van de kaders uit het Programma en Uitvoeringsprogramma Mobiliteit.
		Zie voor toelichting verzamelvoorstel, voorstel 13 (Bijstelling, herfasering en overheveling middelen Programma Mobiliteit). Dit voorstel betreft ook de beleidsdoelen Publieke mobiliteit en Slimme en groene mobiliteit.	+ 3.118 (L) + 755 (B) + 1.686 (B)

Regulier

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
Werkgeversaanpak Groningen Bereikbaar: de succesvolle aanpak van Groningen Bereikbaar in en rondom de stad Groningen breiden we uit naar de hele provincie. We willen 20 nieuwe bedrijven aanhaken om de fiets te promoten.	groen	De werkgeversaanpak van Groningen Bereikbaar slaat aan in de regio. De focus ligt de komende tijd op het vergroten van het netwerk door het aansluiten van werkgevers in de regio. Er zijn inmiddels 10 bedrijven bezocht en gesprekken met 10 nieuwe bedrijven staan gepland.
HiBike: we zetten de ingeslagen weg door en willen op 20 scholen HiBike aanbieden.	groen	Dit schooljaar (2023-2024) gaan we 20 scholen bereiken. In het schooljaar 2024-2025 hopen we 10 nieuwe scholen bereiken met het project, de werving daarvoor is gestart.
Kinderfietsroutes: we verwachten in 2024 partijen te hebben gevonden die kunnen helpen in het landelijk uitrollen van de Kinderfietsroutes.	groen	We hebben acht kinderfietsroutes gerealiseerd. De uitvoering van het project is overgedragen aan Huis voor de Sport Groningen. Zij verzorgen de verdere uitrol in de provincie en de landelijke uitrol in samenwerking met SportKracht12. Het concept van onze Kinderfietsroutes is genomineerd voor de landelijke fietsinitiatiefprijs van Tour de Force, waarmee we extra bekendheid voor het project verwerven.
Fietsenstallingen op treinstations: we leveren extra fietsenstallingen op treinstations Grijpskerk, Bedum, Martenshoek en Winschoten.	groen	De ontwerptekeningen zijn afgerond door ProRail. Het streven is om de extra stallingen eind dit jaar te realiseren.
Fietsenstallingen bij bushaltes: we realiseren een uitbreiding en of opwaardering van fietsenstallingen bij twaalf provinciale bushaltes.	groen	Het project is in voorbereiding, een aannemer wordt gezocht om deze opdracht uit te voeren.
Fietscommunity: we organiseren dit jaar 3 bijeenkomsten en willen 10 nieuwe partijen aanhaken aan de fietscommunity. Vanuit onze subsidieregeling ondersteunen we minimaal twee projecten.	groen	De Fietscommunity Groningen voorziet duidelijk in een behoefte. In mei organiseren we de tweede bijeenkomst van dit jaar. Na de zomer staat een derde bijeenkomst gepland. Er zijn nu 15 nieuwe partijen aangehaakt, waarmee we onze doelstelling ruimschoots behaald hebben. Vanuit de subsidieregeling hebben we dit jaar al 3 subsidieaanvragen goedgekeurd.
Fietsberg: we ronden het tweede haalbaarheidsonderzoek af, waarmee we een concreet plan hebben liggen voor de uitvoering. Hiermee geven we uitvoering aan motie M438 'Recreatie op hoger niveau'.	groen	De uitvoering van het haalbaarheidsonderzoek loopt, waarbij de mogelijkheden in Usquert en Veendam in kaart gebracht worden. Eind dit jaar verwachten we de uitkomsten te presenteren.
Aanpak fietsoversteken: verbeteren van de verkeersveiligheid op zes fietsoversteken over provinciale wegen.	groen	Er worden vijf nieuwe fietsoversteken aangelegd in 2024. Verder wordt doorgewerkt aan de resterende fietsoversteek die een langere voorbereidingstijd nodig heeft en daarom pas in 2025 uitgevoerd kan worden. De nieuwe oversteken komen op de volgende locaties: N991 - Zeesluizen (middengeleider is aangelegd markering wordt nog aangebracht) N999 - Kantsterweg (midengeleider) N991 - Vennendijk (middengeleider) N365 - Ruiten Aa kanaal (wegversmalling) N962 - Zuidlaarderweg (middengeleider)
We stellen een nieuw Werkplan Fiets voor de periode 2024-2027 vast.	groen	Eind mei verwachten we het nieuwe Werkplan Fiets 2024-2027 vast te kunnen stellen. Dit werkplan is een nadere uitwerking van de kaders van het Programma en Uitvoeringsprogramma Mobiliteit.
Uitvoeren van diverse (nader te bepalen) projecten uit de eind 2023 vast te stellen Loopagenda.	groen	Wij hebben op 23 april jl. de Loopagenda vastgesteld. We zijn daarna direct begonnen met de uitvoering van de projecten. Wij hebben nu als eerste provincie van Nederland toepasbaar loopbeleid. Deze Loopagenda is een nadere uitwerking van de kaders van het Programma en Uitvoeringsprogramma Mobiliteit.

Bijdrage Verbonden partij aan beleidsdoel

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
N.v.t.

Beleidsdoel Goederenvervoer en logistiek

In samenwerking met logistieke partners versterken, verslimmen, vergroenen en verduurzamen van logistieke netwerken

Indicatoren
	Realisatiewaarden				Streefwaarden
Omschrijving	2021	2022	2023	2024	2024	2025	2026	2027
Verplichte indicatoren (BBV)
N.v.t.
Eigen indicatoren
Aandeel wegtransport in totaal goederenvervoer				n.v.t.		-5%
Aandeel beroepsvaart in totaal goederenvervoer				n.v.t.		+5%
Aandeel spoorvervoer in totaal goederenvervoer				n.v.t.		geen afname
Zero-emissie goederenstromen over de weg (eerst stad Groningen, vanaf 2030 provinciebreed)				n.v.t.		binnen-stad Gronin-gen zero-emissie zone
Aantal OV-hubs die tevens een belangrijke logistieke functie hebben				n.v.t.		2
Aantal openbare laadlocaties voor goederenvervoer				n.v.t.		p.m.

NB. Bovenstaande indicatoren worden vijfjaarlijks gemeten en gerapporteerd.

Prioriteiten

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
Programma Mobiliteit provincie Groningen	groen	In het door PS vastgestelde Programma Mobiliteit en het bijbehorende door ons vastgestelde Uitvoeringsprogramma Mobiliteit zijn de kaders voor het mobiliteitsbeleid neergezet aan de hand van zes beleidsdoelen. Hieronder zijn de activiteiten voor het beleidsdoel goederenvervoer en logistiek uiteengezet. Deze activiteiten zijn de nadere uitwerking van de kaders uit het Programma en Uitvoeringsprogramma Mobiliteit.

Regulier

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
Met de programmalijn 'Netwerken duurzaam op orde brengen' ontwikkelen we een digitale netwerkkaart logistiek en goederenvervoer met daarin een overzicht van kansen en verbeteringen van dit grootschalige netwerk.	groen	Onze inzet is nu gericht op het beschikbaar krijgen van data voor de netwerkkaart (data-mining met onder andere RUG en provincie Drenthe) in het najaar van 2024.
Met de programmalijn 'Logistiek als smeerolie voor de maatschappij':
ondersteunen we pilots om te komen tot de 'modal shift' (is de verschuiving naar een andere, duurzamere vorm van transport, zoals van vervoer over de weg naar vervoer per spoor of water) met minimaal één case in 2024;	groen	Voor de pilot Cosun Beet wordt een aanpassing van de havenkom uitgezocht en bereiden we een expert meeting voor met logistieke partijen. We werken aan een inventarisatie van mogelijkheden voor walstroom voorzieningen bij provinciale vaarwegen. Er is een SPUK-subsidieaanvraag vanuit het schone lucht akkoord ingediend om een walstroom voorziening bij een nieuwe steiger voor werkschepen in Zoutkamp te kunnen realiseren. We bekijken de mogelijkheden voor een onderzoek naar de realisatie van een CEH (Clean Energy Hub) bij N33 richting de Eemshaven.
verbinden we vraag en aanbod in de logistiek door de inzet van een logistieke makelaar.	groen	Jaarlijks worden twintig gesprekken uitgevoerd door de logistieke makelaar. Dit voorjaar zijn er al acht gesprekken gevoerd. De netwerkaanpak wordt nu uitgerold. Op dit moment zijn we al aangesloten bij CEH, Walstroomcollectief, Corridor Noord Oost NL, Logistiek Noord en grensoverschrijdend verladersplatform. Dit voorjaar sluiten we ook aan bij de NVB (Nederlandse Vereniging van Binnenhavens). Voor het vervanging en renovatie traject va de sluis Farmsum is met de regio en stakeholders een brandbrief opgesteld om de projecten in het gebied te betrekken bij de opgave. In mei 2024 wordt een stakeholdersessie georganiseerd samen met RWS.
Met de programmalijn 'Logistiek als katalysator voor werkgelegenheid, kennisontwikkeling en inclusiviteit':
brengen we elk kwartaal een nieuwsbrief logistiek uit;	groen	We zijn bezig met het opstellen van een nieuwsbrief logistiek.
ontwikkelen we een factsheet logistiek en goederenvervoer;	groen	We zijn bezig met de ontwikkeling van een factsheet logistiek, deze is gekoppeld aan de ontwikkeling van het dashboard vanuit de logistieke netwerkkaart.
onderzoeken we de mogelijkheden voor een pilot kennisdeling en inclusiviteit.	groen	Op dit moment wordt bekeken of logistiek kan worden opgenomen in het zij-instroomprogramma van het programma slim en groen ter bevordering van de kennisdeling en inclusiviteit.
Met de programmalijn 'Logistiek in Groningen versterken' pakken we een regierol voor logistiek en goederenvervoer door:
inzetten van een logistieke kwartiermaker en het opstellen van een plan van aanpak voor de komende vijf jaar;	groen	Wij werken aan de ontwikkelagenda logistiek en goederenvervoer.
organiseren van een logistiek congres en inzetten op netwerkontwikkeling;	groen	Mede met de gemeente Groningen en Bouwend Nederland organiseren we een bouwlogistiek congres in september 2024.
deelnemen aan het Interreg-project InnoWaTR;	groen	Voor het Interreg-project InnoWaTr zijn er twee projectmeetings geweest, in Göteborg (november 2023) en in Hamburg (februari 2024).
kartrekker zijn van het logistieke platform waarbij instanties, universiteit en bedrijfsleven met elkaar van gedachten wisselen over de ontwikkelingen en innovaties binnen het logistieke speelveld;	groen	Jaarlijks zijn er vier bijeenkomsten van het Logistiek platform Groningen (in februari heeft de eerste van 2024 plaatsgevonden).
inzetten op de ontwikkeling van de noordelijke goederenvervoercorridor door het opstellen van een gezamenlijk werkplan en de ondertekening van een Letter of Intent.	groen	Voor de goederenvervoer-corridor Noordoost-Nederland werken we aan een werkplan dat juni 2024 beschikbaar komt. Tweewekelijks vinden hierover besprekingen plaats.

Bijdrage Verbonden partij aan beleidsdoel

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
N.v.t.

Beleidsdoel Infrastructuur

Een goed functionerend wegennet, vaarwegennet en fietsnetwerk van voldoende kwaliteit, in samenhang met de ruimtelijke en maatschappelijke opgaven

Indicatoren
	Realisatiewaarden				Streefwaarden
Omschrijving	2021	2022	2023	2024	2024	2025	2026	2027
Verplichte indicatoren (BBV)
N.v.t.
Eigen indicatoren
Percentage weglengte kernwegennet (provinciale wegen en fietspaden) dat voldoet aan onze kwaliteitseisen						15%
Percentage lengte kernvaarwegennet dat voldoet aan eisen vaarwegklasse¹⁾
De onderhoudsachterstand van de wegen bedraagt niet meer dan de landelijke norm van 7-9%²⁾	8%	8%	8%	n.n.b.	7-9%	7-9%
CO₂-neutrale en circulaire infrastructuur³⁾
Aantal wegvakken/kruispunten op provinciale wegen waar bus vertraging oploopt						0
Gebruik doorfietsroutes: 20% meer fietskilometers na realisatie ten opzichte van voor realisatie ⁴⁾						+20%
Gebruik regionale hoofdfietsroutes: 10% meer fietskilometers na realisatie ten opzichte van voor realisatie ⁴⁾						+5%

NB. Bovenstaande indicatoren worden vijfjaarlijks gemeten en gerapporteerd, tenzij anders aangegeven.

De vaarwegennota wordt nog vastgesteld, en daarna vindt de uitvoering van beleid plaats. Dit is nog niet gereed in 2025 waardoor er voor 2025 geen streefwaarden kunnen worden opgenomen. Streefwaarde voor 2030 is 30%.
Deze indicator wordt jaarlijks gemeten en gerapporteerd.
Zie gedetailleerde uitwerking routekaart groene infrastructuur (Uitvoeringsprogramma Mobiliteit).
De invulling van deze indicator is gewijzigd ten opzichte van het Programma Mobiliteit; het doel is hetzelfde, maar de manier van meten is aangepast. Voor de doorfietsroutes en regionale hoofdfietsroutes vergelijken we het aantal fietsers in het jaar voordat het eerste begin van de betreffende fietsroute is gerealiseerd met jaar waarvan de laatste fietsteldata beschikbaar is na realisatie van de fietsroute. Het verschil drukken we per doorfietsroute procentueel uit, waarna we het gemiddelde van deze procentuele toenames als indicator van de toename in het fietsgebruik hanteren. Deze indicator wordt jaarlijks gemeten en verantwoord.

Prioriteiten

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
Programma Mobiliteit provincie Groningen	groen	In het door PS vastgestelde Programma Mobiliteit en het bijbehorende door ons vastgestelde Uitvoeringsprogramma Mobiliteit zijn de kaders voor het mobiliteitsbeleid neergezet aan de hand van zes beleidsdoelen. Hieronder zijn de activiteiten voor het beleidsdoel infrastructuur uiteengezet. Deze activiteiten zijn de nadere uitwerking van de kaders uit het Programma en Uitvoeringsprogramma Mobiliteit.

Regulier

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
Fiets:
Doorfietsroute Ten Boer-Groningen: opleveren laatste deel van de doorfietsroute ('vorktand zuid');	oranje	De onteigingsprocedure is nagenoeg afgerond. De verwachting is dat we na de zomer van 2024 de benodigde grond in eigendom krijgen (onder voorbehoud van de laatste mogelijkheid tot beroep). Uitvoering zal daarna, in het najaar, starten. Medio 2025 kan het fietspad vervolgens opgeleverd worden.
Doorfietsroute Leek-Groningen: opleveren deelgebied E (fietspad langs het Leekster Hoofddiep tussen Leek en Lettelbert) en start realisatie deelgebied C (De Hooilanden tussen de Hoofdstraat en de Matsloot);	oranje	De uitvoering van deelgebied D (Hoofdstraat Midwolde-Lettelbert) is afgerond en wordt eind mei officieel geopend. De uitvoering van deelgebieden E (fietspad langs het Leekster Hoofddiep tussen Leek en Lettelbert) en C (Hooilanden tussen Lettelbert en Matsloot) start na de zomervakantie en zal medio 2025 zijn afgerond.
Doorfietsroute Assen-Groningen: opleveren gedeelte Haren-Witte Molen + vastgesteld realisatiebesluit door Provinciale Staten over het deel Witte Molen - Oosterbroekweg;	oranje	In mei is het werk gegund aan de aannemer voor het gedeelte Haren - Witte Molen. Het gedeelte tussen de Meerweg en de Witte Molen wordt in voorjaar/zomer 2024 uitgevoerd. Het gedeelte tussen de Meerweg en de tunnel bij P+R Haren wordt daarna in het najaar 2024/voorjaar 2025 uitgevoerd. Voor het gedeelte Witte Molen-Oosterbroekweg loopt momenteel de planuitwerking. Uw Staten ontvangen een separaat voorstel voor het realisatiebesluit.
Doorfietsroute Zuidlaren-Haren(-Groningen): vastgesteld planuitwerkingsbesluit en realisatiebesluit (beide door Provinciale Staten);	oranje	Door de hoge kwaliteit van de omgevingswaarden zoals natuurwaarden en landschappelijke en archeologische waarden vergt de afweging van de varianten meer tijd. De verwachting is dat uw Staten in het najaar van 2024 een besluit kunt nemen over een voorkeursalternatief (planuitwerkingsbesluit). Hiervoor ontvangt u een separaat voorstel.
Fietsbrug Zoutkamp en vrijliggend fietspad: oplevering fietsbrug over Reitdiep;	oranje	De fietsbrug is aanbesteed, eind van het jaar zal de brug geplaatst worden. De oplevering zal begin 2025 plaatsvinden.
Vrijliggend fietspad N865: starten met ruimtelijke procedures voor vrijliggend fietspad;	groen	De planuitwerking bevindt zich in de afrondende fase. Voor de zomer van 2024 nemen we een realisatiebesluit voor het project. In het najaar van 2024 worden de ruimtelijke procedures vervolgens opgestart.
Vrijliggend fietspad N983: starten met ruimtelijke procedures voor vrijliggend fietspad;	groen	De realisatiefase van dit project is opgestart. Momenteel wordt het schetsontwerp uitgewerkt waarna met de aanwonenden besproken wordt. Vervolgens wordt na de zomer het definitief ontwerp uitgewerkt en kunnen in het najaar de ruimtelijke procedures worden gestart.
Fietsverbinding Zuidhorn-Leek: vastgesteld planuitwerkingsbesluit (keuze voorkeursalternatief door ons college);	groen	De verkenningsfase bevindt zich in de afrondende fase. Voor de zomer van 2024 nemen we een planuitwerkingsbesluit voor het project.
Regionale Hoofdfietsroute Appingedam-Delfzijl: opleveren fietsroute (initiatiefnemer: gemeente Eemsdelta - wij verstrekken subsidie).	oranje	Het eerste gedeelte van de Regionale Hoofdfietsroute (Delfzijlsterweg) wordt in de tweede helft van 2024 gerealiseerd door de gemeente Eemsdelta; het restant in de eerste helft van 2025.
Overige infrastructuur:
Uitvoeren project Knijpsbrug, medio 2024.	oranje	Er is overeenstemming met Rijkswaterstaat over de werkzaamheden aan het onderliggende wegennet. Deze werkzaamheden starten in het najaar. Werkzaamheden aan de afrit ter hoogte van de Knijpsbrug worden voorlopig niet uitgevoerd omdat Rijkswaterstaat nader onderzoek uitvoert naar de verkeersafwikkeling van deze afrit.
Het project Blauwe Roos bij Winschoten wordt uitgebreid met groot onderhoud aan de Beersterbrug en Rozenbladrotonde. Uitvoering start in 2024.	groen	Uw Staten heeft hiervoor een Statenvoorstel ontvangen (is onderweg), besluitvorming staat gepland voor medio 2024 waarna uitvoering dit najaar kan starten. Uitvoering zal doorlopen en afgerond worden in 2025.
Groningen Bereikbaar levert in 2024 met haar stakeholderaanpak, communicatie en netwerkmanagement een essentiële bijdrage aan de ingebruikname van de Ring Zuid. Ook ronden we de nieuwe bestuursovereenkomst af waarin afspraken worden gemaakt over de taken, organisatie en financiële middelen van Groningen Bereikbaar na 2024.	oranje	De stuurgroep Groningen Bereikbaar heeft besloten de huidige bestuursovereenkomst met één jaar te verlengen tot en met 2025. Daarmee wordt vroegtijdig verloop voorkomen en de capaciteit voor uitvoering van Operatie Ring Zuid 2024 geborgd. Ondertussen voert Groningen Bereikbaar gesprekken met huidige en mogelijke toekomstige partners over de taken na 2025.
Vervangen van in totaal acht verkeersregelinstallaties (VRI’s): Twee VRI's worden vervangen omdat deze technisch zijn afgeschreven en zes VRI's worden vervroegd vervangen, omdat de firma Siemens stopt met VRI's en ook geen onderhoudsondersteuning meer biedt.	oranje	De besteksvoorbereiding voor de vervanging van deze VRI’s is gestart. Drie VRI's worden in september 2024 vervangen. Van vijf VRI's levert Siemens toch nog langer onderhoudsondersteuning. Daardoor kunnen deze wat later worden vervangen, vanaf april 2025, ruim na afloop van Operatie Ring Zuid. Dan is het minder dringen met allerlei werk in uitvoering.
Ring Zuid: De fasegewijse ingebruikname van de verbouwde Ring Zuid vindt plaats. De operatie om het ongelijkvloerse Julianaplein en de Verdiepte ligging fasegewijs aan te sluiten en in gebruik te nemen start in maart 2024. Planning is dat deze in september 2024 wordt afgerond met de ingebruikname van de Verdiepte Ligging en het Julianaplein.	groen	Operatie Ring Zuid is in uitvoering en verloopt volgens planning. Dankzij de inspanningen van Groningen Bereikbaar en alle partijen die daarin samenwerken, is de verkeershinder tot nu toe over het algemeen acceptabel en beheersbaar.
Uitvoeren project N355: Starten met de planologische procedure en de contractvoorbereiding.	oranje	In 2023 zijn de uitgangspunten en doelen van het project herijkt. Dit mede naar aanleiding van de verwachte verkeerseffecten als gevolg van de grootschalige woningbouwontwikkelingen aan de westflank van de stad Groningen. De verwachting is dat een capaciteits-uitbreiding N355 wenselijk is binnen een periode van tien jaar (na 2030). De eerste resultaten uit het MIRT- onderzoek naar de gebiedsgerichte ontsluiting van de Westflank van Groningen bevestigen dit beeld. De Fase-1-maatregelen N355 worden derhalve no-regret en toekomstvast voor capaciteitsuitbreiding uitgevoerd. Ook is de raming geactualiseerd naar prijspeil 2023. Vanwege grote prijsstijgingen is circa € 2,5 miljoen extra nodig. In 2024 zal worden gestart met het doorlopen van de planologische procedure en de contractvoorbereiding. De grondverwerving voor gronden met opstallen is in volle gang.
Rondweg Bedum: De afrondende werkzaamheden vinden plaats en er wordt een aantal provinciale percelen verkocht.	groen	In mei 2024 worden de werkzaamheden afgerond en wordt de weg opengesteld. Najaar 2024 wordt de procedure voor de verkoop van de provinciale percelen opgestart. Begin 2025 wordt de verkoop afgerond.
Ring West Verbindt: Afronden van het MIRT-onderzoek Westflank Groningen en nadere afspraken maken over de financiering en verdere planvorming voor de Ring West, gezamenlijk met het Rijk en de gemeente Groningen in het BO MIRT 2024.	groen	In het BO MIRT van november 2022 is door de minister het besluit genomen om - onder meer - € 82 miljoen inclusief btw beschikbaar te stellen voor maatregelen gericht op de ontsluiting van de Westflank (waaronder de Ring West) die voortkomen uit een door Rijk en regio gezamenlijk uit te voeren MIRT-onderzoek Westflank. Dit MIRT-onderzoek is in juni 2023 gestart en zal naar verwachting in de tweede helft 2024 worden afgerond met besluitvorming in het BO MIRT 2024. In welke vorm de verkenning van Ring West nadien wordt voorgezet is mede afhankelijk van de uitkomst van het MIRT-onderzoek en de besluitvorming hierover. Dit maakt dat we rekening houden met realisatie in de periode 2028-2035.
N33: Met het Rijk een voorverkenning starten voor de Oeververbinding en de N33-Noord. Dat biedt uitgangspunten die belangrijk zijn voor de doorstart van de MIRT-Procedure voor de N33-Midden en het opstarten van de MIRT-Procedure voor de N33-Noord vanuit de toegezegde middelen uit 'Nij Begun'.	groen	De voorverkenning voor N33 Noord (incl. oeververbinding) is gestart. Dit MIRT-onderzoek moet voor het BO-MIRT in 2025 zijn afgerond. Voor het opstarten van N33 Midden is een kwartiermaker aangesteld. In het BO MIRT 2024 dat dit najaar zal plaatsvinden bespreken we wat nodig is om het project N33 Midden opnieuw op te starten.
Onder de vlag van de NOVEX-Regio Groningen-Assen ronden we het ontwikkelperspectief en de investeringsagenda af voor onder meer woningbouw en de daarmee samenhangende mobiliteitsopgave in de regio Groningen-Assen en bespreken wij deze met het Rijk in het BO MIRT 2024.	groen	Het Ontwikkelperspectief voor de NOVEX-Regio Groningen-Assen is besproken in het BO-MIRT 2023. De stuurgroep RGA heeft vervolgens het ontwikkelperspectief op 8 december 2023 vastgesteld. Dit vormt de basis voor de investeringsagenda die in het BO-MIRT 2024 met het Rijk wordt besproken.
Opstellen van een Masterplan Zeehavens, in samenwerking met het Rijk, in de vorm van een perspectief-, ontwikkel- en bereikbaarheidsagenda voor het gebied van Waddenzee tot Eemsdelta, Hogeland, A7/N33-zone.	groen	Afgesproken is het Masterplan Zeehavens te combineren met het NOVEX-gebied Groningen, met als doel om een gezamenlijk ontwikkelperspectief voor het gebied tussen grofweg de stad Groningen, Hoogezand en Waddenzee c.q. Eems-Dollard te ontwikkelen en te realiseren. In eerste kwartaal van 2024 is hiertoe gewerkt aan de invulling van de gebiedsgerichte samenwerking, is de connectie aangebracht met relevante trajecten als de agenda's van Nij Begun (bijvoorbeeld in de startnotitie van de economische agenda) en een inhoudelijke verdieping (waar een bereikbaarheidsagenda een belangrijk onderdeel van is).
Conform het Uitvoeringsprogramma Beheer en Onderhoud provinciale infrastructuur 2021-2024 worden in 2024 de onderstaande grotere werken van (groot) onderhoud voorzien:
N366 Stadskanaal - Oomsberg;	groen	Het project is in voorbereiding en wordt in 2024 uitgevoerd.
N365 Vlagtwedde - Bourtange;	groen	Het project is in voorbereiding en wordt in 2024 uitgevoerd.
N976 Sellingen - Ter Apel;	oranje	Doordat meerdere werkzaamheden in de omgeving van Stadskanaal-Bourtange- Vlagtwedde staan gepland voor 2024 kan de bereikbaarheid voor de omgeving niet worden geborgd, hierdoor kan de uitvoering van het project N976 niet plaatsvinden in 2024 en is besloten dit project in 2025 uit te voeren. De voorbereidingen voor dit project lopen.
De provinciale kunstwerken Fietsbrug de Vrijheid, Fanerbrug, Scheepsjoagersbrug, viaduct Wolddijk, Brug Damsterdiep (Winneweer en Garrelsweer), Brug Oosterwijtwerdermaar en viaduct de Horsten;	groen	De projecten staan gepland voor uitvoering in 2024. Een deel van de projecten vallen binnen de invloedsfeer (bereikbaarheid) van de werkzaamheden Ring Zuid waardoor we in september kunnen starten met de werkzaamheden.
Vervanging van twee geluidsschermen langs de westelijke ringweg (N370);	groen	Dit project staat gepland voor uitvoering in 2024. Ook dit project valt binnen de invloedsfeer (bereikbaarheid) van de werkzaamheden Ring Zuid.
De huidige brugleuningen worden vervangen door brugleuningen met een zogenaamde voertuig kerende functie (net als geleiderails). Uitvoering hiervan gebeurt als een brug verhardingsonderhoud krijgt. In 2024 wordt het viaduct Wolddijk van een nieuwe brugleuning voorzien.	groen	Dit project staat gepland voor uitvoering in 2024.
		Zie voor toelichting verzamelvoorstel, voorstel 15 (Begroting onderhoudsprojecten wegen en waterwegen).	+ 5.822 (L) + 5.822 (B)
Vaarwegen en waterrecreatie: In 2024 werken we volgens de programmatische aanpak vaarwegen uit de in 2023 vast te stellen beleidsnotitie Vaarwegen aan het beheer en onderhoud, de instandhoudingsverplichtingen, verkennende onderzoeken en aan waterrecreatie:
Uitvoeren grootschalig baggerwerk in het Reitdiep;	groen	Uitvoering van het baggerwerk wordt voorbereid en dient eind 2025 afgerond te zijn.
Uitvoeren onderhoud aan de oevers van het Winschoterdiep / A.G. Wildervanckkanaal en verwijderen van het westelijk sluishoofd in Scheemda;	oranje	Op 20 maart jl. hebben uw Staten ingestemd met het Statenvoorstel investeringen infrastructurele projecten 2024, hiermee is voldoende budgettaire ruimte beschikbaar gekomen voor uitvoering van de werkzaamheden aan de oevers in 2024. Het verwijderen van het westelijk sluishoofd in Scheemda staat gepland voor 2025.
Uitvoeren van verkenningen voor de Aduarderdiepzone, voor de grondduikers Winschoterdiep en voor het onderhoud Winschoterdiep alsmede uitvoeren van 'modal shift'-onderzoeken voor de Aduarderdiepzone en Winschoterdiep;	oranje	De verkenning om te komen tot een integraal en gedragen voorkeursalternatief rondom het Aduarderdiep is gestart. De impact van grote gebiedsontwikkelingen zoals in de Westflank van de stad Groningen vraagt hierin veel aandacht, waardoor het mogelijk langer zal duren om een voorkeursalternatief op te stellen. Deze afhankelijkheid wordt momenteel inzichtelijk gemaakt. Afronding van de verkenning Grondduikers Winschoterdiep staat gepland voor medio 2024. 'Modal-shift'-onderzoeken voor de Aduarderdiepzone en het Winschoterdiep zijn afgerond.
Voorbereiden van vervanging van de damwanden aan de westzijde van het Oude Eemskanaal, inclusief verwijderen van de bestaande nostalgische kade (voorgenomen uitvoering in 2024/2025);	oranje	In 2024 gaan we verder in gesprek met de omgeving, waterschappen en gemeente Eemsdelta over de nieuwe nostaligische kade. Uitgangspunt is realisatie in 2025/2026.
Inventariseren van mogelijke quick wins voor waterrecreatie voor de periode 2023-2027;	groen	De quick wins zijn geinventariseerd en opgenomen in de ontwikkelagenda waterrecreatie.
Inventariseren en aanvullend technisch locatieonderzoek uitvoeren naar de mogelijkheden voor ligplaatsen met walstroom voor binnen- en recreatievaart;	groen	Een eerste inventarisatie is gereed. Deze wordt toegevoegd aan het walstoomcollectief. Hierna zal op een aantal onderdelen nader onderzoek moeten worden uitgevoerd naar de praktische haalbaarheid.
Regierol oppakken voor vaarrecreatie door onder meer kaartmateriaal op te stellen, brugbediening af te stemmen, nieuwsbrieven, folders en factsheets uit te brengen, een congres te organiseren en netwerkbezoeken te voeren.	groen	Het kwartiermaken van de regierol waterrecreatie ontwikkelt zich met de ontwikkelagenda en de beschrijving van de regierol volgens planning. Met de genoemde acties zijn we actief bezig.
		Zie voor toelichting verzamelvoorstel, voorstel 14 (Verwerken ophoging investeringskrediet Oude Eemskanaal).	+ 230 (L) + 230 (B)
Verdeling apparaatskosten n.a.v. verschuiving tussen teams		Zie voor toelichting verzamelvoorstel, voorstel 29.	- 83 (L)
Taakmutatie personeelskosten (meicirculaire Provinciefonds)		Zie voor toelichting Perspectiefnota 2025.	- 3 (L)

Bijdrage Verbonden partij aan beleidsdoel

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
N.v.t.

Beleidsdoel Slimme en groene mobiliteit

Het verduurzamen en slimmer maken van mobiliteit en infrastructuur

Indicatoren
	Realisatiewaarden				Streefwaarden
Omschrijving	2021	2022	2023	2024	2024	2025	2026	2027
Verplichte indicatoren (BBV)
N.v.t.
Eigen indicatoren
Aandeel zero-emissie voertuigen in de vloot treinen en bussen van onze OV-concessies:			100% van de nieuw instromende voertuigen		100% van de nieuw instro-mende voertuigen	100% van de nieuw instromende voertuigen
- Bus			100% huidige bus-vloot zero- emissie, rest rijdt op HVO		eerste 8-per-soons bus op waterstof en eerste Q-liners zero emissie
- Trein			n.v.t.			bouw eerste zero- emissie waterstof-treinen
Instroom autonome voertuigen in publieke mobiliteit			100%: eerste twee pilots zijn gestart			Één pilot gereed met autonome proces-sen op bus-remise; eerste treinen voor-zien van ATO (GoA2) worden opgenomen in de dienstregeling
Tevredenheid over beschikbaarheid openbare laadinfrastructuur			n.v.t.			minstens een 7,0
Aandeel zero-emissie eigen provinciaal wagenpark			100%: elk te vervangen voertuig (mits in de markt beschikbaar), rest rijdt op HVO				80% van de lichte voer-tuigen, elk te ver-vangen zwaar voertuig (mits in de markt beschikbaar)

NB. Bovenstaande indicatoren worden vijfjaarlijks gemeten en gerapporteerd.

Prioriteiten

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
Programma Mobiliteit provincie Groningen	groen	In het door PS vastgestelde Programma Mobiliteit en het bijbehorende door ons vastgestelde Uitvoeringsprogramma Mobiliteit zijn de kaders voor het mobiliteitsbeleid neergezet aan de hand van zes beleidsdoelen. Hieronder zijn de activiteiten voor het beleidsdoel slimme en groene mobiliteit uiteengezet. Deze activiteiten zijn de nadere uitwerking van de kaders uit het Programma en Uitvoeringsprogramma Mobiliteit.
		Zie voor toelichting verzamelvoorstel, voorstel 13 (Bijstelling, herfasering en overheveling middelen Programma Mobiliteit). Dit voorstel betreft ook de beleidsdoelen Publieke mobiliteit en Actieve mobiliteit.	- 5.848 (L) + 896 (B) + 7.076 (L) + 250 (B)

Regulier

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
Duurzame mobiliteit en infrastructuur:
Op basis van de Regionale Agenda Laadinfrastructuur (RAL) en de gemeentelijke laadvisies uitvoeren van de nieuwe concessie (sinds juni 2023) voor de plaatsing van laadpalen.	groen	De plaatsing van publieke laadpalen door de nieuwe concessiehouder Equans (start zomer 2023) is begonnen. Door beperkte capaciteit bij onderaannemers loopt het plaatsingstempo nog achter op het gewenste tempo. In het derde kwartaal 2024 moet deze capaciteit weer voldoende zijn. In oktober is een nieuwe samenwerkingsovereenkomst getekend voor de RAL, inclusief financiering vanuit IenW tot en met 2025. In april 2024 is samen met de provincies Fryslân en Drenthe een nieuw RAL Noord plan opgeleverd. Onderdeel daarvan is een subsidieregeling waarmee samen met gemeenten een dekkend netwerk van publieke laadpalen wordt gerealiseerd, de realisatie is al opgepakt door Equans.
Uitvoeren van het in 2023 opgestelde programma Deelmobiliteit met als hoofddoelen de bereikbaarheid in het landelijk gebied van Groningen verbeteren, het publieke mobiliteitssysteem in Groningen versterken en bijdragen aan zero-emissie mobiliteit in Groningen.	groen	Het Programma is gestart. Er is een community opgezet en een NPG-aanvraag gedaan voor aanvullende middelen. Een eerste onderzoek van Rijksuniversiteit Groningen is ook opgeleverd en krijgt nog een vervolg.
Bredere toepassing van duurzamere en CO₂-neutrale of besparende materialen voor onze infrastructuur (wegen- en betonbouw, kunstwerken en materieel): We willen hierbij ook de gemeenten helpen door inkoopkrachten te bundelen en kennis zo goed mogelijk te delen. Met de 'Routekaart zero-emissie mobiliteit en infrastructuur' geven wij aan welke stappen wij de komende jaren gaan zetten.	oranje	We passen dit bij meerdere projecten toe maar er zijn nog stappen te zetten om dit voor al onze projecten de standaard te maken en in te bedden in de projecten. Hiervoor lopen onder meer het wegbereiderstraject en de verplichte Ambitiewebsessies in elke projectfase. Er is verder een adviseur verduurzaming GWW (Grond-, Weg- en Waterbouw) aangesteld die zowel intern als de gemeenten de komende jaren gaat helpen met de te zetten stappen.
Verder verduurzamen van het eigen wagenpark van de provincie: De inzet blijft dat al het materieel (voertuigen/vaartuigen en dergelijke) dat vanaf nu wordt aangeschaft emissieloos is, tenzij op overtuigende wijze kan worden onderbouwd waarom hier voorlopig nog een uitzondering voor moet worden gemaakt (emissieloos tenzij...). Alle voertuigen rijden sowieso op HVO (Hydrotreated Vegetable Oil: diesel van plantaardige oliën, en daarnaast geproduceerd uit afval, restoliën en vetten, zoals afgewerkt frituurvet) als ze nog niet zero-emissie zijn, conform de 'Routekaart zero-emissie mobiliteit en infrastructuur'.	oranje	De vervanging verloopt nog steeds conform de doelen uit de Routekaart. Wel is het voor met name de wat zwaardere werkvoertuigen niet mogelijk om nu al duurzame alternatieven aan te schaffen. Hiervoor wordt tijdelijk een andere oplossing gezocht, zodat de bedrijfsprocessen gewaarborgd blijven. Zodra ook voor deze voertuigen duurzame alternatieven beschikbaar zijn, worden ook deze tijdelijke fossiele oplossingen alsnog zo snel mogelijk vervangen.
Verder verduurzamen van Publiek Vervoer door het regelen van subsidie voor de aanschaf van meerdere zero emissie achtpersoonsbussen. En we zetten vervolgstappen voor meer zero-emissie lange afstandsbussen (waaronder de Q-liners).	groen	De subsidie voor deze verduurzaming van achtpersoonsbussen is geregeld bij de vaststelling van het Programma Mobiliteit. De eerste achtpersoonsbus op waterstof is inmiddels bijna gereed. Ook zijn er vervolgstappen gezet voor de lange afstandsbussen. Het OV-bureau zet ook via de businesscase zero- emissie verschillende vervolgstappen richting volledig zero-emissie vervoer.
Met de vervoerder werken aan de aanschaf van nieuwe zero-emissietreinen (waterstofbatterij). Eind 2023/januari 2024 vindt de gunning plaats van de aanbesteding voor de eerste vier waterstoftreinen.	oranje	De aanbesteding voor de aanschaf van vier waterstoftreinen is in 2023 afgerond. De aanbesteding heeft echter niet geleid tot een aanbod van één van de treinfabrikanten voor de bouw van de vier waterstoftreinen. We verkennen nu verschillende mogelijkheden om toe te werken naar zero-emissietreinen, waarbij het leasen van een aantal treinen een optie kan zijn.
In coördinatie met de landelijke transitie op zogenaamde diesel spoorlijnen opstellen van een concreet programma voor de transitie van alle dieseltreinen in Groningen naar zero-emissiemateriaal.	oranje	Het opstellen en realiseren van dit programma is onderdeel van de BO MIRT-afspraken. De ervaringen met de eerste waterstoftreinen zullen worden meegenomen richting de nieuwe concessie voor de hele transitie (of zoveel eerder als mogelijk). De hierboven geschetste problematiek rondom de waterstoftreinen, kan effect hebben voor het opdoen van ervaring.
Blijven bijdragen aan en stimuleren van de overstap van de logistieke sector naar zero- emissievervoer van goederen via onder meer programma's voor slimme en groene logistiek, autonoom varen en vliegen.	oranje	Aanvullende inzet en middelen zijn nodig om meer stappen te zetten in lijn met de recent nieuw aangenomen EU-wetgeving, het Klimaatakkoord, de Klimaatwet en onze eigen Klimaatagenda. Naast twee eerder verstrekte subsidies voor een beperkt aantal logistieke voertuigen is onder meer binnen de RAL daarom alvast gekeken naar combinaties van personenvervoer en logistiek qua laadpalen/pleinen en is er binnen het RAL-team inmiddels een medewerker specifiek voor de logistiek aangesteld. Deze medewerker zal mede aanvullende stappen en voorstellen uitwerken met de logistieke sector in onze provincie. Verder zijn meerdere stappen gezet op het gebied van autonoom vliegen en varen, zoals een eerste vlucht met een waterstofdrone en een project met de binnenvaart.
Hive Mobility
Bijdragen aan de werkzaamheden van Hive.Mobility opgestelde jaarplan 2024. Verder is het nieuwe Koersdocument voor vier jaar gereed, waarin ook de bouw van het Hive Mobility Center (zie hieronder) is opgenomen.	groen	Onze bijdragen aan het jaarplan en het nieuwe koersdocument zijn inmiddels geleverd en deze worden verwerkt in de nieuwe koers voor de komende jaren.
Het Programma van Eisen is gereed voor de eerste onderdelen van het Hive Mobility Center en vindt op basis daarvan de gunning plaats van de aanbesteding voor de bouw van de eerste fase.	oranje	De voorbereidingen voor de realisatie van de eerste fase van het center hebben vertraging opgelopen, onder meer door vertraagde besluitvorming bij de Hanzehogeschool. Hier is nog geen duidelijkheid over. De JTF-aanvraag die in het najaar van 2023 is aangevraagd, is niet verkregen. In overleg met de Hive partners wordt de invulling van het Hive Mobility Center afgestemd.
Bijdragen aan de verdere ontwikkeling van de, samen met gemeenten, bedrijven en kennisinstellingen, in gang gezette regionale Human Capital Aanpak voor Smart Mobility. Er loopt onder meer een zij-instroomtraject om extra mensen te werven en er wordt uitvoering gegeven aan de acties die benoemd zijn in de regionale actieplannen voor de thema's digitalisering/data, hubs/deelmobiliteit, slimme logistiek en autonoom vervoer.	groen	Het eerste zij-instroomprogramma is afgerond op 5 april. Alle vijftien deelnemers hebben het programma succesvol afgerond. Meer dan de helft van de deelnemers heeft kort na afronding ook al een baan in de sector gevonden.
Fieldlabs autonoom vervoer
Voortzetten van de testen en ontwikkeling met autonoom vervoer op de weg vanuit de fieldlabs hiervoor in Stadskanaal (Makeport Mercurius) en op Zernike (mogelijk ook in de Eemshaven), waaronder het verder testen met besturing op afstand, en het testen met hogere snelheden in iets drukker ruraal gebied (bijvoorbeeld hub naar dorp), als benodigde stappen op weg naar opschaling en bredere toepassing overal in de provincie ter verbetering van de bereikbaarheid en leefbaarheid van met name het ommeland.	oranje	Er is een nieuwe leverancier op het oog voor de verdere testen richting opschaling en brede toepassing in met name het rurale gebied. Zodra het voertuig van deze leverancier is goedgekeurd door RDW worden vervolgstappen gezet in de testen.
Uitbreiden van de testen met en het ontwikkelen van de autonome techniek in een achttienmeterbus op het busdepot van Qbuzz, als eerste stap naar een volledig autonoom proces van wassen, laden en voorrijden. We verwachten ook deel 2, de eerste testen op een vrijliggende busbaan, te kunnen doen. Beide onderdelen zijn ook opgenomen in de Nationale Ontwikkelagenda Automatisch OV.	groen	De testen op het busdepot zijn inmiddels zo ver dat in juni 2024 de eerste twaalfmeterbus zal gaan rijden. De volgende stap richting vrijliggende busbaan volgt mogelijk nog voor het eind van dit jaar als onderdeel van de genoemde Nationale Ontwikkelagenda Automatisch OV, waarin wij met andere overheden en OV-bedrijven samenwerken.
We gaan door met de testen om autonoom buiten het zicht te vliegen op waterstof met zwaardere (medische) pakketten en een langere vluchtduur als voorbeeld van zero emissie pakketbezorging voor en met de markt. Ook wordt gewerkt aan de aanschaf en eerste testen met een drone die tot 200 kg kan tillen.	groen	De eerste (BVLOS-)vluchten met de gepresenteerde waterstofdrone hebben plaatsgevonden in Stadskanaal. Deze krijgen dit jaar een vervolg. Er wordt actief gezocht naar een drone met een laadvermogen van 200 kg. De markt hiervoor is nog heel jong en in ontwikkeling, mede daarom kijken we ook naar leaseopties. De verwachting is dat er dit jaar een partij gevonden wordt die kan leveren.
Samen met de Dronehub Noord-Nederland borgen van een zo goed mogelijke implementatie van de nieuwe EU-wetgeving voor drones, waaronder U-Space, zowel bij provincies als bij alle gemeenten. Twee studenten vanuit de Rijksuniversiteit Groningen en één vanuit de Hanzehogeschool helpen hier ook bij vanuit stage- en afstudeeropdrachten (rechtenopleiding).	groen	Dronehub Noord-Nederland is bezig om in kaart te brengen wat de rol en taken zijn van de lokale overheid binnen de dronewetgeving. Dit wordt gedeeld met de gemeenten en noordelijke provincies. Daarnaast wordt er waar mogelijk gelobbyd om experimenteerruimte voor het Noorden te krijgen.
Met Noorderpoort en OmniDrones wordt een vervolg gegeven aan het eerste jaar van de allround drone-expert mbo-opleiding, die moet doorgroeien tot een zelfstandige vierjarige opleiding komende jaren.	oranje	Er zijn inmiddels elk kwartaal voortgangsoverleggen met Noorderpoort. De opleiding is september 2022 gestart als onderdeel van een bestaande vierjarige opleiding. Landelijk manifesteert Noorderpoort zich met hun opleidingen. OmniDrones gaat zelf naast het deel bij Noorderpoort eigen trainingen geven.
Verder ontwikkelen van de autonome techniek (ATO) in de treinen. Het project samen met NS voor automatisch rangeren op het opstelterrein De Vork, Onnen loopt nog door tot en met het eerste kwartaal van 2024 en mogelijk daarna ook richting hoofdstation Groningen. Verder willen we met NS ook kijken naar de energiebesparing door ATO en gaan we de samenwerking over de grens, samen met LNVG (opdrachtgever treinen Niedersaksen Duitsland), verkennen.	groen	De eerste testritten op het opstelterrein hebben in 2023 plaatsgevonden en krijgen tot de zomer van 2024 een vervolg. Voor de zomer is een PR-moment gepland.
Verkrijgen van meer inzicht in de effecten van ATO door de inzet van een simulatie gaat ook in 2024 plaatsvinden voor de noordelijke spoorlijnen met het oog op de hier eveneens voorgenomen invoering van ERTMS en het hierbij zoveel mogelijk meenemen van ATO.	oranje	Door de verminderde focus van de betrokken partijen (zie volgende bullet) is de vraag of en hoe de simulatie over de effecten vorm kan krijgen. ATO is voor nu nog niet opgenomen binnen de invoering van ERTMS.
Participeren in de landelijke onderzoeksagenda voor ATO (loopt tot 2026).	oranje	De betrokken partijen in de sector (IenW, NS, ProRail en Arriva) hebben hun focus op dit moment minder op ATO dan gehoopt. Dit leidt tot minder aandacht voor ATO-toepassingen.
Verder ontwikkelen van autonoom varen op het water gekoppeld aan het fieldlab in de Eemshaven. Daarnaast wordt een vervolg gegeven aan de in 2023 gestarte verkenning naar de mogelijkheden van een autonome veerpont vanuit Delfzijl naar Emden en wordt de samenwerking versterkt met de maritieme opleidingen van onder andere Noorderpoort.	groen	Fieldlab water wordt vormgegeven. Proeven in de Eemshaven lopen. Daarnaast is opnieuw aansluiting gezocht bij het landelijke netwerk voor Smart Shipping (SMASH). Groningen is (ambtelijk) vertegenwoordigd in de stuurgroep. Voor wat betreft de verkenning van een autonome veerpont tussen Delfzijl en Eemshaven zijn we als 'geassocieerd partner' betrokken bij een Interreg-aanvraag die onderzoek doet naar autonoom varen in het Waddengebied.
Verder versterken van de samenwerking met het European Hyperloop Center, dat in het najaar van 2023 als fieldlab gestart is in Veendam en over een paar jaar over wil gaan naar Meerstad.	groen	De eerste fase van het European Hyperloop Center is in 2024 opgeleverd en de eerste testen zijn begonnen in Veendam. De stap naar Meerstad is op dit moment niet voorzien. Er wordt een subsidieaanvraag voor Just Transition Fund voorbereid met verschillende kennisinstellingen (waaronder de RUG) en bedrijven.
Vanuit de fieldlabs inzetten op verdere participatie van gemeenten, kennisinstellingen en private partijen bij de opschaling van de testfase van autonoom vervoer in alle modaliteiten naar bredere toepassing in de praktijk inclusief het starten van meer opleidingen, trainingen en stages.	groen	Dit is een doorlopend proces. Op verschillende plekken zijn inmiddels studenten en docenten vanuit kennisinstellingen aangesloten bij de field labs en het aantal bedrijven neemt ook nog steeds toe. Participatie van de gemeenten vindt plaats via de 'human capital'-aanpak.
Naast de eerder goedgekeurde NPG-subsidie wordt ook ingezet op andere subsidiemogelijkheden vanuit onder meer Rijk en Europa.	groen	Wij houden continu de vinger aan de pols of er nieuwe interessante subsidiemogelijkheden zijn vanuit het Rijk en Europa. Afgelopen twee jaar zijn twee Interreg- subsidies verkregen en er is een Horizon aanvraag en een NWO-aanvraag afgewezen. Met een aantal andere partners worden op dit moment ook weer twee nieuwe aanvragen voorbereid (voor weg en water).
Organiseren van minimaal één 'event' per jaar op het gebied van autonoom vervoer in Noord-Nederland om kennis en ervaringen te delen met andere regio's in Nederland en Europa en onze positie als dé regio op het gebied van autonoom vervoer uit te dragen.	groen	De voorbereidingen voor het New Energy Forum, een event op 20 juni 2024 zijn in volle gang.

Bijdrage Verbonden partij aan beleidsdoel

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
N.v.t.

Beleidsdoel Verkeersveiligheid

Het verbeteren van de verkeersveiligheid in de provincie Groningen met als doel in 2050 nul verkeersslachtoffers

Indicatoren
	Realisatiewaarden				Streefwaarden
Omschrijving	2021	2022	2023	2024	2024	2025	2026	2027
Verplichte indicatoren (BBV)
N.v.t.
Eigen indicatoren
Minder verkeersslachtoffers t.o.v. 2019 (voorkomen van ongevallen met letsel)¹⁾ (2019: 658 slachtoffers waarvan 19 dodelijk, ook op niet-provinciale wegen)	16 doden 758 gewon-den	20 doden 999 gewon-den	32 doden 1067 gewon-den ²⁾	n.v.t.
Percentage wegen zoveel mogelijk ingericht volgens richtlijnen Duurzaam Veilig¹⁾				n.v.t.
Deelname verkeerseducatie-activiteiten programma Gedragsbeïnvloeding/ Verkeerswijzer Groningen³⁾				n.v.t.		80.000 per-sonen
Vermindering verkeersovertredingen¹⁾				n.v.t.

NB. Bovenstaande indicatoren worden vijfjaarlijks gemeten en gerapporteerd.

Voor deze indicatoren geldt dat het effect van de maatregelen op langere termijn verwacht wordt. Er kunnen daarom voor de komende jaren geen streefwaarden aangegeven worden. Wel wordt verantwoord wat de voortgang is.
Het aantal gewonden is een voorlopig cijfer.
Verantwoording over de sub-indicatoren Verkeerseducatie is onder prestaties opgenomen.

Prioriteiten

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
Programma Mobiliteit provincie Groningen NB. Maatregelen voor het vergroten van de verkeersveiligheid van fietsverkeer zijn opgenomen onder het beleidsdoel Actieve mobiliteit.	groen	In het door PS vastgestelde Programma Mobiliteit en het bijbehorende door ons vastgestelde Uitvoeringsprogramma Mobiliteit zijn de kaders voor het mobiliteitsbeleid neergezet aan de hand van zes beleidsdoelen. Hieronder zijn de activiteiten voor het beleidsdoel verkeersveiligheid uiteengezet. Deze activiteiten zijn de nadere uitwerking van de kaders uit het Programma en Uitvoeringsprogramma Mobiliteit.

Regulier

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
Faciliteren en cofinancieren van gemeenten bij het realiseren van maatregelen voor openbare onbeveiligde spoorwegovergangen (NABO's);	groen	In de provincie Groningen hadden wij in 2017 bij de start van het landelijke NABO- programma 36 openbare NABO's binnen de scope van dit programma. Hiervan zijn er inmiddels 33 van een maatregel voorzien. Voorbeelden van maatregelen zijn het beveiligen van de overweg middels actieve slagbomen of het volledig saneren van de overweg in combinatie met een alternatieve route voor de bereikbaarheid. Planning is om de laatste drie NABO's die binnen de scope van het NABO-programma vallen uiterlijk in 2025 te saneren. Van de niet openbare NABO's (de buiten de scope van het NABO-programma vallen) is het voornemen om twee NABO's bij Foxhol te saneren en te vervangen door een loopbrug. De resterende 23 niet openbare NABO's zijn in onderzoek.
Concretiseren van de maatregelen uit het in 2023 vast te stellen Werkplan Verkeersveiligheid en starten met de uitvoering daarvan;	groen	Het werkplan met daarin een verdere concretisering van activiteiten en projecten verwachten wij medio 2024 af te ronden. In Onderdendam evalueren we samen met de bewoners medio 2024 een aantal pilotmaatregelen ter verbetering van de verkeersveiligheid. We verwachten eind dit jaar samen met bewoners Westerzand/Oosterzand bij de N388 verkeersveiligheidsplannen af te ronden om vervolgens tot uitvoering over te gaan. We verwachten voor een aantal projecten (onder andere N361 en N976 combinatie met groot onderhoud) de planvorming eind dit jaar af te ronden. We voeren het 3E-aanpak pilotproject N993 uit.
Uitvoeren van een aantal verkeersmaatregelen in combinatie met groot onderhoud. De locaties worden bepaald in combinatie met de planning voor projecten groot onderhoud.	groen	Op onder andere de N365, N367 en de N360 worden een aantal verkeersveiligheidsmaatregelen getroffen, deze worden gecombineerd uitgevoerd met projecten groot onderhoud.
Implementeren applicatie Verkeersinformatiesysteem (VIS) om data (verkeerstellingen) mee te verwerken;	groen	Op dit moment testen we de applicatie en medio 2024 zal deze operationeel zijn.
Uitvoeren van RISM-II (Road Infrastructure Safety Management) en implementatie hiervan in de provinciale organisatie;	groen	De inwinning van de data is gereed. Eind 2024 is de uitvoering afgerond.
Opstellen van een Handhavingsplan Verkeersveiligheid gezamenlijk met de politie;	groen	Overleg met de politie hierover is gaande. We verwachten eind 2024 een handhavingsplan vast te kunnen stellen.
Opstellen van een subsidieregeling voor verkeersveiligheidsprojecten voor de gemeenten;	groen	De subsidieregeling zal medio 2024 worden opengesteld. We verwachten eind dit jaar de beschikkingen te kunnen verlenen.
Ondersteunen van een vervolgonderzoek in landelijk verband naar ongevallen onder fietsers;	groen	We hebben in 2023 opdracht gegeven om het vervolgonderzoek samen met de ziekenhuizen in Groningen op te pakken. De eerste stap - de mogelijkheden verkennen tot samenwerking tussen de verschillende ziekenhuizen en andere belanghebbenden - is positief afgerond. We gaan dit jaar bezig met het opstellen van een samenwerkingsovereenkomst. Begin volgend jaar verwachten we een dashboard gereed te hebben.
Realiseren van een aantal verkeersveiligheidsprojecten in combinatie met groot onderhoud, vanuit de rijkssubsidie voor verkeersveiligheid op N-wegen;	groen	In 2024 combineren we verkeersveiligheidsmaatregelen met een aantal projecten voor groot onderhoud, waaronder de N365 en de N367.
Afhandelen van klachten en meldingen die wij ontvangen over de verkeersveiligheid;	groen	We hebben diverse klachten en meldingen in behandeling. Wij nemen altijd persoonlijk contact op met bewoners en proberen daar waar mogelijk verbeteringen aan te brengen. Hierbij proberen we combinaties te maken met (toekomstige) projecten groot onderhoud.
Voeren van het secretariaat voor het Verkeer- en Vervoerberaad (VVB) Groningen;	groen	Het secretariaat heeft voor 2024 het VVB Werkplan opgesteld. Deze is in de stuurgroep van 14 december 2023 vastgesteld. De ambtelijke en bestuurlijke overleggen zijn gepland en veel activiteiten zijn gestart (zie hieronder).
Uitvoeren van de activiteiten uit het Regionaal uitvoeringsplan verkeersveiligheid 2023-2025 VVB Groningen zoals workshops voor elke gemeente over verkeershandhaving en kennissessies verkeersveiligheid;	groen	Voor dit jaar zijn de volgende activiteiten gepland om samen met gemeenten aan te gaan werken: Kenniscafé/ themasessie; 50 km-wegen, risico's zo effectief mogelijk verkleinen; Gemeenten ondersteunen bij toepassen 3E-aanpak; Verkeershandhaving, verbinden verkeerskolom met bestuurskolom; Gemeenten ondersteunen bij een landbouwnetwerk en netwerk voor ontheffingsvoertuigen; Activiteiten waar inwoners en bestuurders van landbouwvoertuigen elkaar ontmoeten; Aandacht geven aan regels voor landbouwverkeer.
Uitvoeren van activiteiten uit het VVB Werkplan 2024 met als concrete resultaten:
Activiteiten gericht op specifieke thema’s zoals middelengebruik, afleiding, snelheid en fietsverlichting en specifieke doelgroepen tijdens interventies op straat/festivals.
Doel is om in elke gemeente minimaal twintig (in de gemeente Groningen 120) interventies verdeeld over de verschillende thema’s te laten plaatsvinden. Hierbij bereiken we provinciebreed minimaal 30.000 mensen per jaar.	groen	Er zijn (op dit moment) 250 interventies provinciebreed voor de verschillende thema's gepland, waarvan 100 in de gemeente Groningen en 150 in de overige gemeenten. Een deel van deze activiteiten heeft al plaatsgevonden. Hierbij zijn 8.000 mensen bereikt.
Verzorgen van verkeerseducatie-activiteiten op basisscholen en scholen van voortgezet onderwijs vanuit ons programma Verkeerswijzer Groningen. Te denken valt hierbij aan lessen over de dode hoek bij vrachtwagens, over omgaan met landbouwverkeer en smartphonegebruik. Bij de scholen van voortgezet onderwijs en mbo (12 tot en met 17 jaar) gaat het (onder andere) om lessen over veilig uitgaan en drank/drugs in het verkeer en (groeps)gedrag in het verkeer:
65% van de basisscholen doet mee aan minimaal 4 activiteiten;	groen	De werving voor schooljaar 24/25 is gestart. Zie de brochure voor ons aanbod.
29% van het voortgezet onderwijs (inclusief mbo) doet mee aan minimaal 2 activiteiten.	groen	De werving is gestart. Zie de verschillende brochures voor ons aanbod.
Keurmerk 'Verkeersactieve school' waarmee een school aantoont structureel aandacht te hebben voor verkeersveiligheid in en om de school:
24% van de scholen (die meedoet aan ons programma) heeft het keurmerk.	rood	Op dit moment heeft 12% (35) het keurmerk 'Verkeersactieve school'. Door het verschuiven van capaciteit is er nu een te kort aan capaciteit op het VVB- secretariaat. Het begeleiden van scholen ligt nu stil.
Samen met scholen en ouders werken aan een verkeersveilige schoolomgeving:
3,5% van de basisscholen (die meedoet aan ons programma) heeft het traject doorlopen.	groen	Er zijn (dit jaar) tien (3,5%) scholen gestart met het traject.
Uitvoeren van het fietsverkeersveiligheidsprogramma Doortrappen voor Senioren:
Tot medio 2025 doen er tussen 10.000 tot 15.000 65-plusssers mee.	groen	Er staan 112 activiteiten gepland tot en met juli. Er zullen daarnaast nog zo'n 40 extra activiteiten gepland gaan worden. De verwachting is dat we hiermee het totaal aantal deelnemers gaan bereiken dit jaar.
Traject- of locatiegerichte projecten met behulp van een 3E-aanpak:
2 wegen of locaties en 2 schoolfietsroutes.	oranje	Wij zijn gestart met het maken van een notitie waarin een raamwerk voor de 3E-aanpak in wordt beschreven om gemeenten te ondersteunen bij de uitvoering hiervan. Op de N993 Bedum - Ten Boer start een pilot. Op het gehele traject worden gedragsmaatregelen genomen en getest. Op de Warffumerweg tussen Onderdendam en Warffum zal dit jaar een (kleine) campagne starten om aandacht te vragen (op de schoolroute) voor de verschillende weggebruikers. Uit een enquête die in het gebied is uitgezet, blijkt namelijk dat veel ouders voor een andere middelbare school kiezen om deze weg te vermijden. Het VVB-secretariaat kan niet starten met extra schoolroutes. Door het verschuiven van capaciteit lukt dit niet meer.
Werkgeversaanpak verkeersveiligheid:
Met 2 werkgevers hebben we een aanpak opgesteld.	groen	De basis voor de aanpak is uitgewerkt. Dit jaar gaan wij langs een kleine selectie organisaties, zodat we onze aanpak kunnen aanscherpen voordat we de werkgeversaanpak verder uitzetten in de provincie. We starten bij de provincie Groningen als werkgever.
Opstellen en uitvoeren van een Stimuleringsregeling gebruik Fietshelmen:
1.400 mensen kunnen met korting een fietshelm aanschaffen.	groen	Er is een regeling opgezet om het gebruik van de fietshelm onder Groningers te stimuleren, vanaf 10 april 2014 is de Fietshelmactie 'Groningen zet ‘m op!' gestart. Inwoners van onze provincie konden een fietshelm met € 25 korting aanschaffen. In totaal was er budget voor 1600 keerkorting op een fietshelm. Binnen twee weken zijn er 1600 helmen met korting aangeschaft.
Verdeling apparaatskosten n.a.v. verschuiving tussen teams		Zie voor toelichting verzamelvoorstel, voorstel 29.	- 23 (L)

Bijdrage Verbonden partij aan beleidsdoel

Prestatie	Voort-gang	Toelichting	Begrotings-wijziging
N.v.t.